HỖ TRỢ TRỰC TUYẾN: 1900545562 (Từ: 8:00 - 17:00)

    Tin sức khỏe

    Bệnh dị vật thực quản nguy hiểm không ?

    1. Dị vật thực quản là gì ? 

     Dị vật đường ăn nhất là dị vật thực quản là một cấp cứu có tính phổ biến, là một tai nạn, thực sự nguy hiểm tới tính mạng người bệnh và có tỷ lệ tử vong cao. Thường nhất là xương động vật (cá, gia cầm, lợn…). Xương động vật ngày thứ hai trở đi đã có thể gây áp xe trung thất, xương nhọn có thể xuyên thủng động mạch lớn, đều là biến chứng nguy hiểm.

    Sau khi bị hóc xương người bệnh thấy nuốt đau và khó, không ăn uống được. Tại viện T.M.H TW trong số 186 cas dị vật đường ăn có 17 cas áp xe trung thất có tỷ lệ tử vong là 50%. Dị vật đưòng ăn gây ra áp xe cạnh cổ, áp xe trung thất do thủng thực quản thậm chí gây ra thủng động mạch chủ gây ra tử vong. Dị vật thực quản hay gặp nhất trong các dịp tết hội hè, người lớn bị nhiều hơn trẻ em nguyên nhân do bất cẩn trong ăn uống. 

    Điều trị: Soi thực quản gắp dị vật. Nếu có áp xe thực quản: mổ cạnh cổ dẫn lưu, có áp xe trung thất mổ trung thất dẫn lưu.

    2. Giải phẫu thực quản.

    Thực quản (oesophagus) là một ống cơ niêm mạc, tiếp theo hầu ở cổ xuống đoạn ngực, chui qua lỗ thực quản của cơ hoành và nối với dạ dày ở tâm vị.

    Những đoạn hẹp tự nhiên của thực quản.

     Trên thực tế nếu nuốt phải các vật lạ thì thường mắc lại ở các đoạn hẹp.

    Có 5 đoạn hẹp: 

    –          Miệng thực quản: cách cung răng trên (15-16 cm).

    –          Quai động mạch chủ: cách cung răng trên (23-24 cm).

    –          Phế quản gốc trái : cách cung răng trên (26-27 cm).

    –          Cơ hoành: cách cung răng trên (35-36 cm).

    –          Tâm vị: cách cung răng trên (40 cm).

     Dị vật thường mắc lại nhiều nhất ở vùng cổ là: 74%. Đoạn ngực là: 22% còn đoạn dưới ngực là: 4%.

    Một trường hợp điển hình là bệnh nhân N.V.M, nam, 35 tuổi, ăn cá bị hóc xương, đến khám tại Bệnh viện An Bình (TP.HCM) với các biểu hiện nuốt vướng, nuốt đau khi ăn, đau sau xương ức vùng giữa ngực từ 4 – 5 ngày. Qua nội soi tiêu hóa trên, các bác sĩ phát hiện có mảnh xương cá dài khoảng 4 cm cắm vào thành thực quản và gắp ra cho bệnh nhân. Ngoài các loại xương động vật, hạt trái cây, dị vật thực quản còn nhiều thứ “khó ngờ” như kim, tăm xỉa răng, răng giả, vỉ thuốc có cạnh sắc, đồng xu, búi tóc…

    Mắc bệnh do thói quen

    Một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến bệnh nhân bị mắc dị vật ở thực quản là thói quen ăn uống: Ăn khối thịt to, ăn những loại thịt có lẫn xương, không nhai kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện, đùa giỡn, thói quen ngậm tăm xỉa răng sau khi ăn… Có trường hợp phải nhập viện vì uống thuốc nhanh, quên bỏ bao thuốc có cạnh sắc nhọn. Ngoài ra, thức ăn còn dễ bị vướng lại do: Các đoạn hẹp tự nhiên của thực quản; tổn thương làm rối loạn vận động thực quản như các khối u tại thực quản hoặc tổn thương ngoài thực quản làm thực quản bị hẹp. Một số trường hợp khác do trẻ em và bệnh nhân tâm thần tự nuốt dị vật.

     Dị vật thực quản

     Dị vật thực quản nếu không được xử trí kịp thời có thể nguy hiểm tới tính mạng.

    4. Triệu chứng lâm sàng.

    3.1. Giai đoạn đầu

    Sau khi mắc dị vật, bệnh nhân hay có cảm giác vướng do dị vật, nuốt thức ăn hoặc nuốt nước bọt rất đau, thường không ăn được nữa mà phải bỏ dở bữa ăn và đau ngày càng tăng.

    Nếu dị vật ở đoạn ngực, bệnh nhân sẽ đau sau xương ức, đau xiên ra sau lưng, lan  lên bả vai.

    3.2. Giai đoạn viêm nhiễm.

     Dị vật gây ra xây xát niêm mạc thực quản hoặc thủng thành thực quản. Nếu dị vật là xương lẫn thịt thì nhiễm khuẩn càng nhanh. Sau 1-2 ngày, các triệu chứng nuốt đau, đau cổ, đau ngực tăng dần đến nỗi nước bệnh nhân cũng không nuốt được, ứ đọng nước bọt, đờm dãi, hơi thở hôi.

    Khám: mất tiếng lọc cọc thanh quản, cột sống. Nếu có áp xe dưới niêm mạc, mủ sẽ tự vỡ, trôi xuống thực quản và dạ dày rồi giảm dần. Nhưng thường gây ra viêm thành thực quản, triệu chứng nặng dần và gây ra biến chứng nặng.

    3.3. Giai đoạn biến chứng: Dị vật là chất hữu cơ do đó gây bội nhiễm do vi khuẩn.

    Viêm tấy quanh thực quản cổ.

    –  Dị vật chọc thủng thành thực quản cổ gây viêm nhiễm thành thực quản  gây viêm nhiễm thành thực quản lan toả, viêm mô liên kết lỏng lẻo xung quanh thực quản cổ.

    – Bệnh nhân sốt cao, thể trạng nhiễm khuẩn rõ rệt, toàn thân suy sụp, đau cổ, không ăn uống được, chảy nhiều nước dãi, hơi thở hôi, quay cổ khó khăn, một bên cổ sưng lên, máng cảnh đầy, ấn bệnh nhân rất đau có thể tràn khí dưới da. 

    –  X- quang tư thế cổ nghiêng: thấy cột sống cổ mất chiều cong sinh lý bình thường, chiều dày của thực quản dày lên rõ rệt, có hình túi mủ, có hình mức nước, mức hơi.

    Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời viêm nhiễm và ổ mủ sẽ lan xuống trung thất, phổi làm bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết và chết trong tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc.

    Bệnh không tự khỏi được.

    Viêm trung thất.

    – Do áp xe viêm tấy từ cổ xuống.

    – Do  do dị vật chọc thủng thành thực quản ngực gây viêm trung thất. 

    –  Có thể viêm trung thất lan toả toàn bộ trung thất hay viêm khu trú một phần trung thất (trung thất trước hoặc trung thất sau).

    Bệnh cảnh chung trong tình cảnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Bệnh nhân sốt cao hoặc nhiệt độ lại tụt xuống thấp hơn bình thường, có kèm theo đau ngực, khó thở, mạch nhanh và yếu, huyết áp hạ, tràn khí dưới da vùng cổ và ngực, gõ ngực có tiếng có tiếng trong. Nước tiểu ít và màu đỏ, trong nước tiểu có albumin, công thức máu: bạch cầu cao. Chụp phim thấy trung thất giãn rộng, có hơi ở trung thất. Thường là bệnh nhân ở trong tình trạng rất nặng. 

    Biến chứng phổi.

    –   Dị vật có thể đâm xuyên qua thành thực quản, thủng màng phổi gây viêm phế mạc mủ. Bệnh nhân có sốt, đau ngực, khó thở và cỏ đủ các triệu chứng của tràn dịch màng phổi.

    – Chụp phim thấy có nước trong phế mạc, chọc dò thì có mủ. Một vài dị vật đặc biệt chọc qua thực quản vào khí quản hoặc phế quản gây rò thực quản-khí quản hoặc phế quản. Bệnh nhân mỗi lần nuốt nước hoặc thức ăn thì lại ho ra. Chụp thực quản có uống thuốc cản quang, chúng ta thấy thuốc cản quang đi sang cả khí-phế quản.

    Thủng các mạch máu lớn.

     Dị vật nhọn, sắc đâm thủng thành thực quản hoặc chọc trực tiếp vào các mạch máu lớn hoặc quá trình viêm hoại tử dẫn đến làm vỡ các mạch máu lớn như: động mạch cảnh trong, thân động mạch cánh tay đầu, quai động mạch chủ. Tai biến này thường xuất hiện sau khi hóc 4-5 ngày hoặc lâu hơn, hoặc xuất hiện ngay sau khi hóc. Dấu hiệu báo trước là khạc hoặc nôn ra ít máu đỏ tươi hoặc đột nhiên có cháy máu khủng khiếp: bệnh nhân ộc máu ra, nuốt không kịp, phun ra máu đỏ tươi đằng mồm, sặc vào khí phế quản. Nếu dự đoán trước, cấp cứu kịp thới, hồi sức tốt thì may ra có thể cứu được. Nếu đột ngột mà không dự đoán thì bệnh nhân sẽ tử vong rất nhanh, rất may là biến chứng này ít gặp.

    4. Chẩn đoán.

    4.1. Chẩn đoán xác định.

    –  Dựa vào tiền sử có hóc, các triệu chứng cơ năng và thực thể.

    –  Chụp Xquang: tư thế cổ nghiêng có thể thấy dị vật, thấy thực quản bị viêm dày hoặc có ổ áp xe.

    –   Nội soi là phương pháp điều trị và đểchẩn đoán xác định.

    4.2. Chẩn đoán phân biệt.

    –    Loạn cảm họng (hay gọi là hóc xương giả): bệnh nhân có cảm giác nuốt vướng, nuốt đau, có khi bệnh nhân khai với thầy thuốc bệnh cảnh của hóc xương thực sự, nhưng vẫn ăn uống được, không có tình trạng viêm nhiễm.

    –  Viêm Amiđan mạn tính, viêm xoang sau hoặc là bệnh nhân bị tâm thần.

    –    Cũng có thể gặp triệu chứng này trong ung thư hạ họng-thanh quản, ung thư thực quản giai đoạn sớm. 

    Khám, chụp X-quang, nội soi không thấy dị vật.

    Biểu hiện thường gặp

    Thông thường sau khi nuốt dị vật, người bệnh có thể có các biểu hiện như nuốt khó, nuốt đau, vướng, không ăn uống được, có cảm giác vướng ở cổ, ngực, đau sau xương ức (có thể lan ra sau lưng hay lên vai). Ở trẻ em, trẻ hay quấy khóc, không ăn uống được, miệng chảy nhiều nước bọt. Các biểu hiện nói trên khác nhau tùy theo hình dạng, kích thước dị vật, độ tuổi bệnh nhân, thời gian nuốt dị vật, vị trí dị vật bị vướng lại. Sau một thời gian, người bệnh có thể bị sốt cao, chảy nước bọt, hơi thở hôi, khó thở, ho khạc ra máu, ho đàm mủ, viêm tấy vùng cổ, nôn ra máu…

    Biến chứng khó lường

    Với trường hợp bệnh nhân đến khám muộn (1 – 2 ngày sau khi nuốt dị vật) có thể xảy ra những biến chứng sau: Loét thực quản, xuất huyết tiêu hóa (trường hợp dị vật là miếng thịt to hoặc có tính ăn mòn); tổn thương niêm mạc thực quản, xuất huyết tiêu hóa hay tổn thương xuyên thành thực quản (dị vật sắc nhọn)… Nghiêm trọng hơn, những biến chứng nói trên có nguy cơ dẫn tới viêm thực quản lan tỏa, viêm quanh thực quản cổ, áp xe vùng cổ, thủng thực quản, viêm trung thất, áp xe trung thất, viêm mủ màng phổi, sốc nhiễm trùng nhiễm độc, dị vật đâm thủng mạch máu lớn trong lồng ngực hoặc viêm lan tỏa làm hoại tử các mạch máu lớn dẫn đến xuất huyết nặng. Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng.

    Phòng bệnh thế nào?

    Để tránh những biến chứng do dị vật thực quản, nên giữ các thói quen tốt như: Ăn chậm, nhai kỹ; hạn chế nói chuyện, đùa giỡn khi ăn; cẩn thận với các loại thịt cá chưa được lọc bỏ xương hoặc trái cây có hạt lớn, sắc nhọn; dùng chỉ nha khoa thay tăm; cắt nhỏ thịt; chú ý chọn thực phẩm mềm cho người già và trẻ em; chú ý bỏ vỏ bao thuốc khi uống – nhất là vỏ có cạnh sắc nhọn. Khi lỡ nuốt dị vật, bệnh nhân cần được đưa đến khám tại các cơ sở y tế ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ rệt; không nên tự ý chạy chữa, có thể nguy hiểm tính mạng.

    Cách xử lý nhanh dị vật thực quản ở người lớn

    Câu hỏi :

    Tôi bị hóc xương gà, đã lấy ra được, nhưng sao 5 ngày rồi mà vẫn thấy cổ họng vướng, khó nuốt. Tôi có nên đi khám bệnh không thưa bác sĩ? Nếu đi khám thì đến đâu? (Trần Thị Thường – Hưng Yên)

    Trả lời

    Dù đã lấy được xương ra, nhưng 5 ngày rồi mà vẫn đau và khó nuốt thì rất có thể còn một mảnh xương vẫn nằm trong thực quản. 

    Bạn nên đi khám chuyên khoa tai-mũi-họng càng sớm càng tốt vì để lâu có thể bị các biến chứng nguy hiểm. Trường hợp hóc xương ở người lớn như bạn được xếp vào dạng dị vật đường ăn, nhất là dị vật thực quản.  

    Dị vật đường ăn gây ra áp-xe cạnh cổ, áp-xe trung thất do thủng thực quản, thậm chí gây ra thủng động mạch chủ dẫn đến tử vong. 

    Ngoài nguyên nhân do ăn uống bất cẩn như vừa ăn vừa cười nói, nuốt vội, không nhai kỹ, chế biến các món ăn được chặt thành miếng thịt lẫn xương… thì thực quản co bóp bất thường do có những khối u trong hoặc ngoài thực quản làm thực quản hẹp lại, thức ăn sẽ mắc lại ở đoạn hẹp; do các đoạn hẹp tự nhiên của thực quản… cũng khiến cho việc gặp tai nạn dị vật thực quản là khá phổ biến ở người lớn. 

    Dị vật thực quản là một cấp cứu ngoại khoa, thực sự nguy hiểm tới tính mạng người bệnh và có tỷ lệ tử vong cao cần được khám và điều trị kịp thời. 

    Để phòng bệnh, chúng ta nên cẩn trọng khi ăn uống: Không vừa ăn vừa nói chuyện, cười đùa; nên ăn chậm, nhai kỹ; không nên nuốt vội vàng, nhất là khi ăn các món có lẫn xương, gân.

     

     

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *

    giai-doc-gan-an-binh

    Khách hàng nhận xét

    Tôi đã sử dụng sản phẩm trà An Bình được một thời gian. Thực sự, sản phẩm rất tốt và tình trạng huyết áp thấp của em được cải thiện rõ rệt. Cám ơn Dược phẩm An Bình rất nhiều!
    Thị Hồng Duyên – Tân Yên, Bắc Giang
    Khi dùng Grathozi – Trị nấm âm đạo, bệnh của tôi đã thuyên giảm và khỏi hẳn sau 7 ngày.
    Thu Hương
    Tôi đã mua Canxi King cho cháu nhà tôi uống. Sản phẩm rất tốt và dễ uống.
    Nguyễn Minh, Khu D8, Thành Công, Đống Đa, Hà Nội