Bệnh viêm mào tinh hoàn

Mào tinh hoàn là ống dài kết nối tinh hoàn với ống dẫn tinh. Chức năng của mào tinh hoàn là vận chuyển, lưu giữ và giúp cho các tế bào tinh trưởng thành. Những người bị viêm mào tinh hoàn sẽ thấy tinh hoàn bị sưng tấy và đau đớn. Đây là một trong số những bệnh thường gặp trong hệ thống cơ quan sinh dục nam và bệnh khá phổ biến ở nước ta và trên thế giới. Bệnh này chủ yếu xảy ra ở những người đàn ông từ 19 đến 35 tuổi. Nếu điều trị không kịp thời, viêm mào tinh hoàn cấp tính sẽ biến thành viêm mào tinh hoàn mạn tính và có thể dẫn đến vô sinh ở nam giới.

1. Nguyên nhân của bệnh

Có rất nhiều loại vi khuẩn có thể gây viêm mào tinh hoàn như vi khuẩn gây bệnh lậu, bệnh chlamydia… Đối với những người trên 40 tuổi từng có tiền sử bệnh nhiễm trùng tuyến tiền liệt hay nhiễm trùng đường tiết niệu thì khả năng bị viêm mào tinh hoàn càng cao vì vi khuẩn dễ dàng di chuyển từ vùng bị nhiễm bệnh hoặc từ ống dẫn tinh đến mào tinh hoàn. Ngoài ra, còn có những nguyên nhân khác liên quan sự bất thường trong kết cấu của ống dẫn tiểu hay liên quan đến việc gắn ống thông đường tiết niệu.

Những người có nguy cơ mắc bệnh viêm mào tinh hoàn cao: người có quan hệ tình dục với nhiều người; người có quan hệ với những người bị mắc các bệnh lây lan qua đường tình dục không sử dụng bao cao su; người từng mắc các bệnh lây lan qua đường tình dục; người có tuyến tiền liệt lớn gây trở ngại đến hoạt động của bàng quang, khiến bàng quang lúc nào cũng còn nước tiểu và dễ bị nhiễm trùng; những người từng phẫu thuật ống dẫn nước tiểu.

Bệnh khởi phát do viêm tế bào ống dẫn tinh lan tới mào tinh hoàn. Tới giai đoạn toàn phát mào tinh hoàn sưng tấy từ cực dưới lên cực trên. Nếu cắt ngang mào tinh hoàn sẽ thấy nhiều ổ áp-xe nhỏ dẫn tới viêm mủ toàn bộ mào tinh hoàn. Tinh hoàn lúc này cũng sưng to và sung huyết. Nếu điều trị kịp thời thì bệnh sẽ khỏi nhưng các tổ chức viêm xơ có thể làm bít tắc ống dẫn tinh gây nên bệnh vô sinh ở nam giới.

2. Biểu hiện của bệnh

Biểu hiện lâm sàng của viêm mào tinh hoàn có các triệu chứng toàn thân như: bệnh phát sinh đột ngột, đau tức túi tinh, kèm theo sốt, buồn nôn… đau có thể lan xuống háng, bụng dưới và bộ phận sinh dục… Ở các giai đoạn bệnh thì có các biểu hiện như sau:

Viêm tinh hoàn cấp tính: Thường gây ra bởi nhiễm trùng đường tiết niệu và các bệnh tuyến tiền liệt. Triệu chứng bệnh: sốt cao, ớn lạnh, tinh hoàn cứng, đau, vùng háng cũng có cảm giác đau, da bìu đỏ, phù nề, mào tinh to, đi tiểu ra máu…Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thường xuất hiện trong 1 hoặc 2 ngày và có khuynh hướng ngày một trầm trọng hơn. Bệnh thường khỏi hẳn sau khi điều trị.

Viêm mào tinh hoàn

Viêm tinh hoàn mạn tính: Tinh hoàn dần sưng lên, sau đó có biểu hiện xơ cứng, thỉnh thoảng xuất hiện những cơn đau nhẹ… Thường sau 1 – 2 năm bệnh mới biểu hiện rõ rệt. Những triệu chứng của bệnh xuất hiện thường xuyên và các biện pháp chữa trị chỉ có thể cải thiện tình trạng bệnh chứ không thể khỏi hẳn. Thường không thể xác định được nguyên nhân gây viêm mào tinh hoàn mạn tính, nhưng phần lớn là do khi bị viêm mào tinh hoàn cấp tính, người bệnh không được chữa trị kịp thời và đúng cách.

Biến chứng: Viêm mào tinh hoàn có thể đưa đến những biến chứng như: Tinh hoàn bị teo nhỏ; áp xe bìu (tế bào mào tinh hoàn bị mủ); có thể dẫn đến viêm mào tinh hoàn mạn tính; làm giảm khả năng có con.

3. Chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh

Thường bệnh nhân đã có viêm niệu đạo hoặc tuyến tiền liệt cũ, nay xuất hiện cơn đau ở một bên bìu lan theo dọc thừng tinh lên vùng hạ vị. Bìu sưng to, lớp da bìu đỏ rực chỉ trong vòng 3 – 4 giờ, sờ vào thấy rất đau. Mào tinh hoàn to và rắn nhưng vẫn phân biệt được với tinh hoàn. Ranh giới sẽ mất đi và chỉ còn lại một khối phồng to nóng ran và đau. Nắn thừng tinh thấy sưng lên và có thể xuất hiện tràn dịch màng tinh hoàn, nếu thăm trực tràng thấy tuyến tiền liệt bị đau. Toàn thân có biểu hiện sốt cao lên tới 39 – 40^oC hoặc hơn, có khi kèm theo rét run.

Khi bị viêm mào tinh hoàn, hãy thực hiện các bước sau để giảm đau: Nghỉ ngơi; Chườm lạnh vùng bìu: Dùng khăn mỏng bọc bên ngoài túi chườm lạnh trước khi đặt vào vùng bìu và chỉ chườm trong 30 phút. Nếu chườm quá lâu sẽ làm da của bạn bị tổn thương; Nâng đỡ vùng kín: Khi nằm nghỉ ngơi, nên gấp một chiếc khăn và đặt phía dưới vùng bị đau.

Để phòng ngừa căn bệnh này, mọi người cần phải tập cho mình những thói quen tình dục an toàn như sử dụng bao cao su và chung thủy 1 vợ 1 chồng. Và nếu đang gặp vấn đề về đường tiết niệu thì hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, điều trị, tránh bị viêm mào tinh hoàn.

4. Một số bài thuốc chữa bệnh viêm mào tinh hoàn

Long đởm tả can thang: Sài hồ 12g, long đởm thảo 8g, hoàng cầm 16g, mộc thông 8g, xa tiền 20g, chi tử 16g, cam thảo 8g, trạch tả 16g, quy đầu 16g, sinh địa 20g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày, uống sau khi ăn 1 giờ.

Đương quy tứ nghịch thang: Mộc thông 3g, ngô thù 4g, đào nhân 8g, đương quy 4g,đại táo 6g, sinh khương 3g, hồng hoa 6g, quế chi 4g, tế tân 3g, sài hồ 12g, ngưu tất 10g, bạch thược 4g, cam thảo 2g, chỉ xác 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.

Quất hạch hoàn: Xuyên sơn giáp, sài hồ, xích thược, quất hạch, lệ hạch chi, sơn tra, xuyên luyện tử, ngưu tất, hạ khô thảo, cương tằm, ô dược, côn bố mỗi loại 10g; tiểu hồi, phụ tử mỗi loại 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.

Lục vị hoàn: Thục địa 24g, đan bì 9g, sơn thù 12g, bạch linh 9g, hoài sơn 12g, trạch tả 9g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.

Thập toàn đại bổ: Cam thảo 6g, xuyên khung 8g, đảng sâm 16g, đương quy 12g, hoàng kỳ 10g, bạch truật 12g, thục địa 20g, nhục quế 6g, bạch linh 12g, bạch thược 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.

Hữu quy hoàn: Nhục quế 16g, phụ tử 16g, quy đầu 12g, thục địa 30g, hoài sơn 15g, lộc giác 16g, câu kỷ tử 16g, sơn thù 15g, đỗ trọng 16g, thỏ ty tử 16g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.