Xử trí nhanh với ngộ độc nấm

Đặc điểm của các loại nấm độc

Nấm mọc ở tự nhiên rất nhiều nhất là các vùng rừng núi và nơi có cây cối rậm rạp, ẩm thấp và ít ánh sáng mặt trời.Với sự phong phú về chủng loại, các nhà khoa học xác định chỉ có một số ít loại nấm có thể sử dụng làm thức ăn như nấm rơm, nấm hương, nấm sò… Bạn cũng nên biết thêm với khoảng hơn 100 loại nấm dại thì bạn chỉ có thể ăn được 30 -40 loại trong số đó.

Loài Entoloma hình dạng rất giống nấm rơm, chỉ khác là chân cuống không có đài nấm.

Nấm phát triển rất nhanh, nhất là sau cơn mưa, do vậy nhiều người nếu không phân biệt cẩn thận thì rất dễ bị nhầm với các loại nấm dại khi đi hái nấm về làm thực phẩm trong gia đình, đặc biệt là đối với các đồng bào dân tộc thiếu số

Nhận biết nấm độc

Phần lớn các loại nấm độc đều có những màu sắc sặc sỡ, khác hẳn với những loại nấm bình thường. Nếu quan sát kĩ bạn sẽ thấy các đốm nổi lên, trên mũ nấm có những hạt nổi, những vằn xếp màu đỏ hoặc màu hỗn hợp, có vết nứt, có vòng quanh thân và còn có rảnh…

Đặc biệt khi hái nấm, người thu hoạch sẽ thấy chất nhựa từ nấm chảy ra có cảm giác rất nhờn tay

Loài Amanita là loài nấm rất độc và hay gặp nhất ở nước ta

Nấm độc bạn sẽ thấy mùi cay, mùi hắc, nhiều loại còn có mùi đắng xộc lên mũi. Ngược lại, đối với các loại nấm có thể ăn được thì lại có mùi thơm và không có mùi.

Tuy nhiên, nếu như nấm thuộc họ không độc nhưng nếu mọc ở những môi trường bị ô nhiễm hoặc ở dưới các tầng đất có những loại chất độc như phosphore, thạch tín, thủy ngân,… những loại nấm này ăn rất dễ gây độc.

Việc chế biến thức ăn từ nấm không đảm bảo nơi khô ráo, an toàn vệ sinh như không nấu chín, dụng cụ dùng để nấu hoặc đựng thức ăn có chứa các chất tiết ra từ nấm sống…cũng có thể bị nhiễm độc khi ăn.

Biểu hiện của ngộ độc nấm

– Nếu ăn phải nấm độc, sau khoảng 20- 30 phút, người ăn nấm có cảm giác nôn nao, khó chịu trong người, nhiều ca còn đau bụng dữ dội, cấp tính và thậm chí còn nôn ra máu.

– Một số trường hợp còn bị tiêu chảy nhiều lần, phân mùi hôi tanh, cơ thể mệt, có cảm giác lạnh run, và đôi khi còn nổi mẩn đỏ.

– Đối với trường hợp nặng, người ăn nấm có thể bị co giật và hôn mê. Các biểu hiện bệnh lý lâm sàng ngộ độc nấm xuất hiện càng chậm thì tình hình ngộ độc càng nặng và rất dễ dẫn đến tử vong

Làm thế nào để chữa ngộ độc nấm?

Biện pháp chữa ngộ độc nấm được đưa ra là gây phản xạ nôn càng sớm càng tốt cho người bị nhiễm độc.

Dùng ngón tay sạch hoặc có thể dùng chiếc lông gà đã sạch ngoáy sâu vào họng để kích thích gây nôn, tạo ra phản xạ nôn cho người bị nhiễm độc nôn ra càng nhanh càng tốt nhằm hạn chế chất độc của nấm. Nên cho người bị ngộ độc nôn đến khi ra toàn nước mới dừng lại.

Trường hợp người bị nhiễm độc không nôn được, phải chuyển ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, để các bác sĩ tiến hành súc rửa dạ dày. Việc hút chất độc trong đường tiêu hóa sẽ được tiến hành bằng phương pháp uống 20g than hoạt tính, trộn thêm một ít đường cho dễ uống và uống kèm với 1 ly nước sôi để nguội. Than hoạt tính có tác dụng hấp thụ chất độc của nấm, bất hoạt hóa sau đó chuyển qua phẩn để bài tiết ra ngoài

Nếu người nhiễm độc nấm bị co giật, bất tỉnh và hôn mê; cần đưa đến cơ sở y tế để được xử trí cấp cứu ngay, nếu chậm trễ có thể nguy hiểm tính mạng.

Sau khi xử trí sơ cấp cứu, phần lớn chất độc đã được tống xuất ra khỏi cơ thể do kích thích gây phản xạ nôn hoặc súc rửa dạ dày và uống than hoạt tính hay các loại thuốc hấp thụ chất độc nhưng một phần chất độc của nấm vẫn có khả năng tồn tại trong đường tiêu hóa có thể làm ảnh hưởng và nguy hại đến sức khỏe.

Phòng ngộ độc nấm

– Tăng cường chính sách tuyên truyền kiến thức y tế xuống mạng lưới y tế cơ sở, y tế thôn, các đoàn thể quần chúng…

– Nâng cao nhận thức, sự hiểu biết khi sử dụng nấm để làm thực phẩm đối với cộng đồng cho dân cư, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng núi khó khăn

– Lưu ý rằng khi ăn nấm tươi hoặc nấm khô tự hái lượm trong thiên nhiên hoặc mua ở chợ đều có thể ăn nhầm phải nấm độc. Do vậy, không nên mua, hái lượm và ăn các loại nấm mà mình không biết chắc chắn đó là nấm lành.

– Các nhà khoa học cũng khuyến cáo không nên ăn nhiều loại nấm lẫn lộn chung với nhau mà chỉ nên ăn một loại nấm duy nhất trong cùng một bữa ăn. Nếu ăn phải một loại nấm độc thì nguy cơ gây nhiễm độc có thể xảy ra. Việc ăn nhiều nấm cùng một lúc, có thể có phản ứng hóa học tạo ra làm cho nấm không độc trở thành độc.

– Trước khi xào nấu nấm để ăn, dù nấm lành hay nấm độc, người chế biến phải luộc kỹ nấm trước bằng nước sôi vì sẽ có tác dụng giảm bớt độc tính của nấm. Nên chọn những loại nấm mình đã từng ăn, không nên ăn các loại nấm lạ mà mình không biết chắc bảo đảm an toàn.

– Không nên uống rượu khi ăn nấm vì có một số nấm dại không độc nhưng có chứa các thành phần gây ra phản ứng hóa học với rượu, do đó sẽ tạo nên ngộ độc.

Do nhiều điều kiện hoàn cảnh khác nhau, để nhanh chóng cứu sống bệnh nhân và đẩy chất độc ra khỏi cơ thể bạn có thể tham khảo những bài thuốc sau:

Nước ép tỏi, giá đỗ

Lấy 30g tỏi đã bóc vỏ, 300g giá đậu rửa sạch. Cho 2 loại này vào giã hoặc có thể xay nát vắt lấy nước cốt cho người bị độc uống ngay ( nửa số nước vắt). Sau đó cho thêm 100ml nước sôi để nguội, 2- 3g muối ăn vào bã bóp thật kĩ rồi vắt lấy nước, trộn chung với số nước còn lại cho bệnh nhân uống sau 2 giờ. Tiếp tục như thế vào những ngày sau cho tới khi khỏi

Nước sắc đậu xanh, cam thảo.

Dùng 30g đậu xanh xay cả vỏ, 30g cam thảo bắc để sống, đập dập sau đó cắt nhỏ, rồi cho vào 500ml nước sắc lửa nhỏ trong khoảng 25 phút, gạn lấy nước uống ngay một nửa, nửa còn lại sắc lần 2, lần 3 để uống trong ngày. Đối với những trường hợp nhẹ thì sẽ khỏi trong vòng 3 ngày, trường hợp nặng hơn thì trong khoảng 10 ngày.

Lưu ý đối với chị em phụ nữ và người tăng huyết áp không nên dùng bài thuốc này vì lượng cam thảo bắc nhiều.

Tỏi, diếp cá, mã đề, đậu xanh

Dùng 30g tỏi bóc vỏ, diếp cá, 10g mã đề tươi , 50g đậu xanh cả vỏ sau đó xay nát. Cho 500 ml nước đun sôi nhẹ 20 phút, gạn ra uống ngay một nửa, tiếp tục sắc lại uống lần 2, 3 trong ngày.Thời gian khỏi từ 3- 10 ngày tùy vào mức độ nặng nhẹ