Bạn biết gì về chứng bệnh vô kinh?

Vô kinh được hiểu đơn giản là không có chu kì kinh nguyệt. Chu kỳ kinh nguyệt được chi phối bởi hoạt động trục hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng với cơ quan đích là tử cung. Nếu một trong các cơ quan trên bị ảnh hưởng sẽ gây rối loạn kinh nguyệt, trong đó có vô kinh.

Nguyên nhân bệnh lý

– Có thể gặp vô kinh ở người quá gầy yếu do suy dinh dưỡng, do thiếu máu, nhiễm độc, có bệnh gan, bệnh thận mạn tính…

– Có người bị vô kinh sau khi phải dùng dài ngày các thuốc an thần, thuốc chuyển hóa hoặc thuốc chống ung thư.

– Vô kinh có thể xuất hiện khi có những biến động về tâm thần quá mức như vui, buồn, tang tóc, sợ hãi, vất vả, thay đổi môi trường sống…

Vô kinh do rối loạn hoạt động nội tiết:

– Do vùng chỉ huy nội tiết ở trên não bị suy thoái, hoặc do tăng hoạt động quá mức toàn bộ hệ thống hay từng bộ phận làm ảnh hưởng đến các hoạt động của các bộ phận khác trong hệ thống đó.

– Do các rối loạn của các tuyến nội tiết khác trong cơ thể như tuyến thượng thận, tuyến giáp trạng…

Vô kinh do bất thường, dị tật, khuyết tật của cơ thể hoặc của bộ phận sinh dục, đặc biệt ở buồng trứng, tử cung:

– Có thể do người phụ nữ bị rối loạn di truyền về thể nhiễm sắc khiến cơ thể nói chung, đặc biệt bộ phận sinh dục không phát triển.

– Người mang dị tật bẩm sinh không có buồng trứng, không có tử cung. Có khi tuy có buồng trứng, có tử cung nhưng lại không có âm đạo hoặc do màng trinh bịt kín âm đạo gây nên tình trạng “vô kinh giả”.

– Những trường hợp người phụ nữ do bệnh tật hay tai biến của chửa đẻ gây tổn thương ở não hoặc phải cắt bỏ tử cung, buồng trứng sẽ bị vô kinh sau mổ.

– Những bệnh ở ngay tử cung, đặc biệt bệnh lao tử cung, những trường hợp phải nạo, hút nhiều lần khiến mất hết niêm mạc tử cung hoặc làm cho tử cung bị dính sẽ đưa đến thiểu kinh (kinh ít) hoặc vô kinh.

Mặc dù vô kinh không phải là một bệnh, cũng không phải là một triệu chứng nhưng nó luôn gây ra một sự lo lắng và quan tâm, thậm chí nó có thể là vấn đề khá căng thẳng đối với hầu hết các phụ nữ. Hầu hết phụ nữ muốn biết lý do tại sao kinh nguyệt của họ lại không xuất hiện để có thể điều trị thích hợp.

Phân loại

Theo thời gian xuất hiện, có hai loại vô kinh là vô kinh nguyên phát và vô kinh thứ phát. Vô kinh nguyên phát là không có kinh nguyệt khi đã quá 18 tuổi. Vô kinh thứ phát là trước đó đã có kinh nguyệt nhưng vì lý do nào đó mà không thấy kinh nguyệt trở lại trong vòng 3 tháng nếu trước đó kinh nguyệt đều, hoặc 6 tháng nếu trước đó kinh nguyệt không đều.

Theo bản chất, có hai loại là vô kinh sinh lý và vô kinh bệnh lý. Vô kinh sinh lý là hiện tượng bình thường, ví dụ như phụ nữ trong thời kỳ có thai, cho con bú, phụ nữ mãn kinh. Vô kinh bệnh lý là hiện tượng không bình thường, do một hoặc nhiều bệnh nào đó gây ra.

Vô kinh nguyên phát:

Nguyên nhân: Không có tử cung, không có âm đạo, có vách ngăn âm đạo, màng trinh không thủng, teo tuyến yên bẩm sinh, teo buồng trứng bẩm sinh, rối loạn hoạt động enzym bẩm sinh của tuyến sinh dục, tuyến vỏ thượng thận …

Bạn có thể nhận thấy một cách tương đối hiện tượng rối loạn hóc môn sinh dục nữ qua việc quan sát những dấu hiệu nữ tính như sự phát triển của vú và lông mu. Nếu vú và lông mu không phát triển, tức là buồng trứng không hoạt động. Có thể do các nguyên nhân như: teo buồng trứng bẩm sinh, teo tuyến yên bẩm sinh.

Còn nếu vú, lông mu có phát triển, tức là buồng trứng có hoạt động khi đó nguyên nhân gây vô kinh có thể do không có âm đạo hoặc màng trinh không thủng (bế kinh, vô kinh giả), hoặc không có tử cung.

Hướng khắc phục: Nếu vô kinh nguyên phát có kèm theo đau bụng có chu kỳ, cần đi khám bệnh vì dễ là bế kinh, bạn cần sự giúp đỡ của các bác sỹ. Nếu vô kinh nguyên phát không kèm theo đau bụng, vú và lông mu có phát triển đôi chút, có thể chờ thêm tới tuổi 20 mới cần đi khám, vì ở Việt Nam có khá nhiều trường hợp có kinh muộn. Trong khi chờ đợi cần ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và vitamin, sống thoải mái, lành mạnh.

Vô kinh thứ phát:

Nguyên nhân: Có thể do dính buồng tử cung (sau nạo thai, lao sinh dục), suy sớm buồng trứng, mãn kinh sớm, khối u buồng trứng, rối loạn hoạt động nội tiết của tuyến vỏ thượng thận, tuyến giáp, hoại tử tuyến yên sau đẻ bị băng huyết, vú tiết sữa liên tục….

Bạn có thể sơ bộ định hướng một cách tương đối đến nguyên nhân của vô kinh thứ phát như sau:

Nếu trước đó vài tuần bạn có quan hệ tình dục, sau đó có biểu hiện nghén, cương vú và đầu vú thâm thì có thể là do có thai.

Nếu trước đó bạn đã nạo thai và sau khi nạo vài tuần bị mất kinh, đau bụng dưới, ra khí hư thì có thể là do dính buồng tử cung sau nạo.

Nếu có mọc râu, mọc lông chân, lông bụng theo kiểu nam giới thì có thể do khối u buồng trứng tiết hóc môn nam (nội tiết tố nam), vỏ thượng thận tăng tiết hormon nam. Nếu không có những đặc điểm nam tính hoá nói trên thì có thể là do suy sớm buồng trứng (buồng trứng đã suy giảm chức năng, các nang noãn không còn tiết đủ hormon để làm thay đổi niêm mạc tử cung và gây ra kinh nguyệt).

Vô kinh sẽ để lại hậu quả lớn nếu không điều trị sớm

Nếu bạn rơi vào trường hợp vô kinh nguyên phát thì chắc chắn hoạt động của buồng trứng sẽ không thuận lợi như bình thường, sự phóng noãn có thể diễn ra nhưng rất khó thụ thai.

Dấu hiệu phổ biến nhất khi bị vô kinh là không có chu kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra, nó cũng có thể có một số triệu chứng khác kèm theo, chẳng hạn như dịch tiết âm đạo, sữa, đau đầu, rụng tóc, mọc nhiều lông trên mặt, giảm thị lực… Nếu bạn bị mất ít nhất 3 chu kỳ kinh nguyệt, bạn nên đi khám sớm để biết bệnh của mình và có hướng khắc phục kịp thời.

Còn trong trường hợp vô sinh thứ phát, hoạt động rụng trứng của người phụ nữ cũng không đều đặn, do đó, việc thụ thai cũng gặp khó khăn lớn.

Bạn không nên xấu hổ khi nói về tình trạng vô kinh vì đây là điều có thể xảy ra với bất kì người phụ nữ nào. Nếu thấy có hiện tượng này, tốt nhất bạn nên đi khám càng sớm càng tốt.

Các phương pháp điều trị vô kinh

Để điều trị vô kinh hiệu quả, điều quan trọng là các chị em cần phải biết những nguyên nhân chính gây nên vô kinh… Đối với các nguyên nhân đơn giản gây nên vô kinh, một vài thay đổi về lối sống và áp dụng các biện pháp để điều trị vô kinh tại nhà có thể góp phần điều trị căn bệnh này hiệu quả.

Một trong những biện pháp khắc phục vô kinh tại nhà là chị em nên duy trì một lối sống lành mạnh vì điều này có ảnh hưởng lớn đến chu kỳ kinh nguyệt.

– Tập thể dục đều đặn và vừa sức mỗi ngày. Những phụ nữ không hoạt động thể chất hoặc hoạt động thể chất quá nhiều cũng thường có nguy cơ bị vô kinh.

– Thực hiện thay đổi chế độ ăn uống để đảm bảo số lượng calo được tiêu thụ mỗi ngày từ tất cả các nhóm thực phẩm thiết yếu.

– Biết cân bằng và dung hòa giữa công việc và gia đình, nghỉ ngơi và giải trí.

Bạn nên đảm bảo chế độ ăn đủ calo để có sức khỏe sinh lý ổn định

– Nếu cần thiết, chị em cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về các biện pháp khắc phục tại nhà mà bạn đang sử dụng hoặc đề nghị bác sĩ kiểm tra hoặc cho dùng thuốc hỗ trợ.

Vô kinh ở mỗi người có thể có những nguyên nhân khác nhau. Ở từng đặc điểm bệnh lý cụ thể thì cần áp dụng những phác đồ điều trị khác nhau. Vì thế khi bị vô kinh nhất thiết phải được các thầy thuốc chuyên khoa khám và điều trị, không thể nghe mách bảo, tự dùng thuốc này, thuốc khác vừa tốn tiền vừa nguy hiểm cho sức khỏe.