Những phương pháp chống say tàu xe hiệu quả

Say tàu xe (hay là buồn nôn và nôn do say tàu xe) là một phản ứng bình thường trước những kích thích xảy ra khi đi tàu xe, mà bản thân không thích nghi được. Nguyên nhân của chứng say tàu xe là do bộ phận nhạy cảm giữ thăng bằng trong tai bị kích thích khác thường, hoặc do não bộ nhận tín hiệu từ mắt nhưng không đồng nhất với tín hiệu từ tai (ví dụ đi tàu mà không có cửa sổ: tai cho biết đang di chuyển, trong khi mắt thì cho cảm giác là không di chuyển).

1. Uống thuốc chống say xe:

Một số thuốc kháng histamine thế hệ một như dimenhydrinate, diphenhydramine, chlorpheniramine, promethazine và cinnarizine có thể có tác dụng phòng say tàu xe. Các thuốc này nên được uống 1 -2 giờ trước khi khởi hành và nhắc lại mỗi 8 giờ với những chuyến đi dài, tác dụng kém hơn so với scopolamine nhưng gây ít tác dụng phụ hơn, chủ yếu là biểu hiện ngầy ngật, buồn ngủ, khô miệng. Các thuốc dimenhydrinate, diphenhydramine, chlorpheniramine có thể dùng được an toàn ở phụ nữ có thai.

Metoclopramide cũng có thể được dùng với mục đích chống say tốt. Thuốc có hiệu quả tốt hơn so với các thuốc kháng histamine và tương đối an toàn, ít tác dụng phụ.

2. Dùng miếng dán cổ hoặc bên mang tai để chống say.

Loại miếng dán này có hạt nhựa nhỏ để tạo áp lực lên cổ tay, giúp hành khách không bị cảm giác say xe. Bạn có thể thực hiện phương pháp này bằng cách ấn nhẹ phần giữa hai dây chằng khoảng 3 cm và lùi về phía cùi chỏ. Bạn cũng có thể làm 1 đôi găng cổ tay, phía trong đặt 1 vật tròn cứng. Trước khi bị say xe đeo găng vào cổ tay, cho vật tròn ấn vào huyệt nội quan ở tay sẽ có tác dụng trấn tỉnh trung khu thần kinh, giúp chống nôn.

Scopolamine có tác dụng chống say xe tương đối tốt, được dùng dưới dạng miếng dán ngoài da. Thuốc nên được dán từ trước khi khởi hành, với những chuyến đi dài, thay miếng dán thuốc 3 ngày một lần. Scopolamine có thể gây ngầy ngật, buồn ngủ, nhìn mờ, khô miệng, hoa mắt chóng mặt, táo bón, bí tiểu… Không được dùng thuốc ở những người bị bệnh glôcôm góc đóng.

3. Dùng thảo mộc

Bạn có thể đặt 1 miếng gừng tươi hoặc bôi một ít dầu gió vào khẩu trang đeo vào miệng trước khi lên tàu xe. Gừng cũng có tác dụng làm dịu bao tử khi ngậm do vậy bạn nên chuẩn bị trước một vài lát gừng nhỏ. Một cách khác nữa, bạn có thể dùng vỏ cam, vỏ quýt để ngửi từ lúc lên xe sẽ giúp bạn đỡ đau đầu hơn.

Ngoài ra bạn còn có thể dùng một số biện pháp dân gian: ngửi chanh, cam, quýt, bánh mì… hoặc có thể nhấm nháp, ngậm khi buồn nôn.

Theo kinh nghiệm dân gian thì lấy 1/2 củ khoai lang gọt bỏ vỏ, rửa thật sạch, cắt miếng nhỏ, nhai nát để nuốt nước cũng có thể phòng chống được say tàu xe.

Ngậm gừng giúp giảm tình trạng say xe

4. Nên chọn ngồi ghế trước

Nên chọn ngồi ghế trước và không nên ngồi ở dãy ghế mà bên dưới là bánh xe để tránh bị dằn xóc, cũng đừng nên ngồi ngược lại hướng chuyển động của xe cũng như nơi bị ánh nắng trực tiếp. Ngoài ra khi ngồi ở ghế trước bạn có thể nhìn xa hơn và không bị vướng vào những tình huống trên xe.

5. Tư thế ngồi

Tránh tư thế ngồi cúi đầu (đọc sách, báo…) khi tàu, xe đang di chuyển lắc lư. Cần giữ cho đầu thẳng, ngửa nhẹ ra sau. Nên nhìn cảnh vật trước mắt, không nên nhìn cảnh vật hai bên đường vì khi tàu xe chạy nhanh ngang qua tầm nhìn sẽ dễ gây chóng mặt vì mắt là cơ quan báo hiệu vị trí của cơ thể trong không gian, truyền tín hiệu thần kinh lên não. Thở chậm và sâu. Nên tránh khói thuốc lá. Đắp khăn lạnh lên trán và cổ.

6. Tránh đọc sách

Không đọc sách báo khi ngồi trên xe, kể cả nhìn bản đồ.

7. Tránh ăn no và uống chất kích thích

Tránh ăn no hoặc để bụng đói khi lên xe, nên tránh ăn những thức ăn nhiều dầu mỡ. Bạn cũng không nên dùng các chất kích thích như rượu – bia, cà phê, thuốc lá; thay vào đó bạn có thể nhai kẹo cao su hay nhấp nước lọc.

8. Thở bằng khí trời

Các phương tiện chở khách hiện nay đều sử dụng máy điều hòa do vậy nên đặt chế độ lấy gió ngoài. Nếu có thể, bạn nên mở cửa để hít thở không khí tự nhiên.

Say tàu xe khiến cho người bệnh nôn nao khó chịu

9. Chơi trò chơi

Hãy làm những chuyện khác để quên đi cảm giác khó chịu, có thể nói chuyện với mọi người, nếu là trẻ con, bạn hãy cho bé chơi trò chơi, chẳng hạn như đố vui hay kể chuyện cho chúng nghe. Bạn không nên cho trẻ chơi những game máy tính hay trên điện thoại di động bởi chúng chỉ có tác động ngược lại.

10. Điều cuối cùng cần lưu ý là trang bị túi dự phòng!

Để bạn có thể dùng trong những tính huống khẩn cấp như khi xe dừng lại chẳng hạn, vì đó là thời điểm những người say xe rất dễ bị nôn.

Tự chữa say xe, không dùng thuốc và không có phản ứng phụ

Chống say tàu, xe: khi có các dấu hiệu say tàu, xe như chóng mặt, buồn nôn, nôn ói dẫn đến mệt mỏi, vật vã… người bệnh có thể nằm hoặc ngồi tựa lưng, thư giãn và nhẩm đọc dãy số 720.640. Đọc liên tục: “bảy hai không sáu bốn không bảy hai không sáu bốn không…” Chỉ đọc thầm trong trí, không đọc lớn ra ngoài để tránh tán khí.

Đọc với nhịp độ vừa phải, không nhanh không chậm, sao cho tâm ghi nhận rõ từng số một. Theo liệu pháp tượng số bát quái, số 7 là tượng số ứng với dạ dày thuộc dương thổ, số 2 là tượng số ứng với ruột già. Nhẩm đọc 720 gây ra hiệu ứng giáng khí ở kinh dương minh. Ngoài ra, số 6 là tượng số của thận, số 4 là tượng số của can, nhóm số 640 có tác dụng dưỡng huyết, bổ can thận, nạp khí về thận. Số 0 còn để gia tăng tính hoạt hoá của hai khí âm hoặc dương. Dấu chấm ở giữa là dấu chỉ ngưng một tích tắc khi đọc, nhằm ngăn cách hai nhóm số với tác dụng khác nhau.

Say tàu, xe, theo đông y, là triệu chứng rối loạn khí hoá. Chống say tàu, xe chủ yếu làm cho khí của kinh dương minh di chuyển thuận từ trên xuống dưới, thường gọi là thuận khí hay chống khí nghịch. Do đó, sự phối hợp của hai nhóm số vừa giáng khí vừa nạp khí về thận có thể nhanh chóng tạo ổn định chân khí nơi hạ tiêu để chống say tàu, xe.