Đời sống tình dục sẽ kết thúc ở tuổi nào? Phải chăng nó cũng được mã hóa như tuổi thọ cơ thể? Sự thực vẫn còn là một ẩn số. Nhiều nhà khoa học lạc quan cho rằng nếu bạn biết giữ sức khỏe thì “hạn sử dụng” của cơ quan sinh dục có thể kéo dài đến tận cuối đời… cho dù bạn có sống đến 100 tuổi.


Hoạt động tình dục (HĐTD) không chỉ để nhằm mục đích sinh sản, duy trì nòi giống. Ở người cao tuổi (NCT) hoạt động này đem lại nhiều tác động tích cực đến tinh thần và thể chất, làm cho NCT tránh được cảm giác cô đơn và trầm cảm thường có. Nó không những làm giảm đi những căng thẳng, thoả mãn nhu cầu sinh lý mà còn có tác dụng an ủi quan tâm lẫn nhau về mặt tinh thần giữa họ. Việc không đạt được thỏa mãn trong tình dục sẽ làm cho năng lượng tích tụ trong cơ thể sẽ không có lối thoát, không được giải toả, tất yếu sẽ gây ra những lo lắng phiền muộn trong đời sống tinh thần.



Sự đòi hỏi và khả năng HĐTD của con người tồn tại suốt đời, là nhu cầu cơ bản trong cuộc sống mỗi cá thể. Tuy nhiên tuổi tác càng cao sức khoẻ càng thấp, điều đó không có gì là lạ. NCT, mọi chức năng suy giảm, tình trạng bệnh tật gây nhiều ảnh hưởng đến tần suất cũng như cường độ của HĐTD.



Những thay đổi ở nam giới 

Gần đây người ta phát hiện ra rằng nam giới có tuổi cũng có những triệu chứng giống như mãn kinh ở phụ nữ, mặc dù tuổi mãn dục ở nam giới vẫn còn gây nhiều tranh cãi vì giữa các cá thể có sự khác biệt rất lớn. Sự thực là một số nam giới có sự thiếu hụt hormon sinh dục nam ngay từ tuổi 50 và có thể vì thế mà xuất hiện sự khó khăn trong HĐTD, ngoài ra còn nhiều yếu tố khác gây yếu sinh lý do tuổi tác, bệnh lý về mạch máu liên quan đến đái tháo đường, hút thuốc lá hay dùng thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm…

Ảnh minh họa

Ít nhất cũng có 5% nam giới bị yếu sinh lý vào tuổi 40 và có khoảng 12-25% sau tuổi 65. Vậy khi nào được coi là “quá già” cho chuyện tình dục? Có điều đáng ngạc nhiên là cơ quan sinh dục có thể duy trì hoạt động khá lâu, dẫu rằng nam giới hiếm khi có thể làm bố sau tuổi 70 nhưng nhiều người đời sống tình dục vẫn được duy trì.



Tuy nhiên NCT sẽ cần nhiều thời gian hơn để đạt được cường dương, độ cương cứng không cao và nhanh mất, thời kỳ bình ổn lâu, sự xuất tinh đôi khi rất nhanh cũng có khi khó xuất tinh, cực khoái kéo dài được một vài giây, vận tốc xuất tinh và lượng tinh khí giảm, muốn cương dương trở lại, đôi khi phải kéo dài vài giờ có khi đến vài ngày.



Những thay đổi ở phụ nữ cao tuổi



Thời kỳ tiền mãn kinh ở phụ nữ Việt Nam trung bình bắt đầu từ tuổi 42, 43 cho đến khi hết kinh vào khoảng tuổi 45 đến 52, thời kỳ này người ta gọi nó là tuổi hồi xuân, là thời gian mà hoạt động tình dục rất đa dạng, những kích dục bất ngờ làm ngay chính người phụ nữ cũng cảm thấy hoảng hốt. Mãn kinh là một bước ngoặt trong cuộc sống của phụ nữ nó được mệnh danh là sự thay đổi của cuộc đời (change of life). Sự chấm dứt sản xuất estrogen từ hai buồng trứng.



Thiếu hụt estrogen sẽ làm cho người phụ nữ cảm thấy ít thoải mái, tính tình nóng nảy, bứt rứt hay cáu gắt, khó chịu, thường hay thấy ở các phụ nữ lớn tuổi và điều đó có thể giải thích cho ta thấy tại sao phụ nữ hay thay đổi tính tình hơn nam giới.



Một khi buồng trứng không còn sản xuất estrogen thì cơ thể người phụ nữ bắt đầu thay đổi rõ rệt. Dấu hiệu đầu tiên của sự già nua đôi khi thể hiện với những triệu chứng rất kín đáo như: lông nách rụng bớt đi, một nếp nhăn xuất hiện ở mặt trong cánh tay, một vài chấm đồi mồi , những vết quầng trên mắt, tóc mai thưa, móng chân dễ gãy là những biểu hiện mà người phụ nữ cần để ý đến.



Thiếu hụt estrogen sẽ làm thay đổi vận mạch, làm giãn nở các huyết quản ngoài da khiến cho người phụ nữ có cảm giác nóng bừng như bốc hoả, cảm giác hừng hực rất khó chịu, các cơn nóng bừng thường xảy ra từng đợt, có thể vài lần trong một ngày cũng có thể vài lần trong một tháng. Các biểu hiện này xảy ra trước, trong hay sau thời kỳ mãn kinh.



Bộ phận sinh dục biến đổi, làm cho người phụ nữ dần dần mất hết ham muốn tình dục, âm hộ teo nhỏ và co lại, chất nhờn âm đạo giảm tiết làm âm đạo khô gây cảm giác đau rát khi giao hợp.

Từ những thay đổi về thể chất sẽ kéo theo các chấn thương về mặt tâm lý, những dấu ấn này trở thành các stress làm ảnh hưởng không nhỏ đến hạnh phúc gia đình mà nguyên nhân khởi đầu chỉ là những thay đổi thuần túy về mặt sinh học, đó được xem như vấn đề số một trong HĐTD ở tuổi sau 50.



Chậm nhưng chưa tắt 

Khi sự nghiệp đến hồi kết thúc, nhiều nam giới đối diện với một trạng thái khủng hoảng tâm lý do tình cảm có thể do chưa hoàn thành được mục tiêu của cuộc đời hay có những nuối tiếc, những trái tính, trái nết thường có ở người có tuổi… tất cả đều có thể là những stress và có ảnh hưởng đến chức năng tình dục.



Mãn dục ở nam giới là một hiện tượng sinh lý có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng hoàn toàn khác với hiện tượng mãn kinh ở nữ giới. Nam giới thường có những thay đổi về khả năng tình dục ở tuổi 45-60 tuy nhiên vẫn có thể duy trì khả năng sinh sản nhưng sự bài tiết hormon nam (testosteron) có giảm dần sau tuổi 40. Người ta nhận thấy rằng ngay cả nam giới khỏe mạnh đến độ tuổi 55 thì nồng độ testosteron trong máu cũng giảm đi rõ rệt so với 10 năm trước. Trong thực tế, hầu hết nam giới ở tuổi 80 thì nồng độ hormon sinh dục giảm đi chỉ còn bằng mức trước tuổi dậy thì.



Đó là đặc thù đầu tiên về chức năng tình dục của nam giới có tuổi. Một thực tế phổ biến, ở độ tuổi 50 nhiều nam giới đã bắt đầu cảm nhận những biến đổi về sinh lý tình dục, các đáp ứng tình dục trở nên chậm hơn và thất thường. Sự cương dương không còn nhanh nhạy như thời trẻ, cần nhiều thời gian cho “khúc dạo đầu”, những vuốt ve, kích thích tại chỗ. Lượng tinh dịch ít hơn, sức phóng tinh cũng giảm. Sự cương cứng mất đi nhanh hơn và thời gian trơ ì kéo dài (tức thời gian khôi phục khả năng cương dương lâu hơn).


Không hiếm những người qua tuổi 60 phải mất quá 24 giờ mới có thể cương dương trở lại sau khi đã xuất tinh. Nhu cầu xuất tinh không còn thôi thúc và nhiều người hoàn toàn cảm thấy thoải mái khi có quan hệ tình dục mà không cần xuất tinh. Mặc dầu có những thay đổi như vậy nhưng chất lượng khoái cảm không khác gì so với người trẻ. Ham muốn tình dục ở nam giới vẫn dai dẳng cho dù đã có tuổi, bất chấp những biến đổi xảy ra ở tuổi này, 40% nam giới vẫn có khả năng quan hệ tình dục đến 70 tuổi và hơn nữa.



Khi nào coi là “quá già” cho chuyện tình dục?



Tuổi thọ càng kéo dài thì tình dục càng được coi là một phần quan trọng của chất lượng sống, nhất là khi định nghĩa về tình dục không chỉ giới hạn ở nội dung giao hợp. Điều này đòi hỏi sự thay đổi về quan niệm của mỗi người. Xã hội càng văn minh thì nhu cầu tình dục của người có tuổi càng được tôn trọng. Theo một điều tra ở Pháp có khoảng 10% những người ngoài 75 tuổi vẫn duy trì đời sống tình dục.Và đời sống tình dục của vợ chồng kéo dài hay kết thúc sớm phụ thuộc rất nhiều vào việc họ đã cùng nhau xây đắp cho cuộc sống chung trong những năm tháng đã qua như thế nào.



Duy trì khả năng tình dục nữ sau mãn kinh



Một thời liệu pháp hormon thay thế được các thầy thuốc ưa chuộng và khuyến khích, nhưng các bà thì lại rất e ngại, vì một số phụ nữ muốn để quá trình sinh lý diễn biến bình thường, xảy ra một cách tự nhiên, họ không muốn tham dự hay cải tạo qui luật tự nhiên của đời sống.



Hiện tại thì y học không còn khuyến khích liệu pháp hormone thay thế như cách đây 20 năm vì những yếu tố ung thư tiềm ẩn và những biến chứng khó lường trước được trong một thời gian dùng hormon sinh dục kéo dài, ngoại trừ trường hợp đặt biệt.

Nữ giới lúc cần thiết cũng nên phải chủ động và sự chủ động của người vợ trong sinh hoạt tình dục thường là động lực quan trọng giúp cho nam giới hưng phấn nhanh, đây cũng là yếu tố duy trì cuộc sống tình dục của các cặp vợ chồng cao tuổi được dài lâu. Khi xảy ra những sự cố vợ chồng nên thẳng thắn trao đổi, bày tỏ cảm giác, đưa ra những yêu cầu, tránh không nên chỉ trích, oán giận lẫn nhau hoặc nặng nhẹ, chì chiết lẫn nhau. Dù là những xem thường, không vừa ý nho nhỏ hay câu nói đùa không thích hợp cũng có thể làm tổn thương bạn tình, tăng thêm gánh nặng tâm lý, gây ra bất hòa vợ chồng thậm chí có thể ly hôn.



Những trường hợp bị suy chức năng tình dục nặng cần được định lượng nồng độ testosteron tự do trong huyết thanh (FAT) về sáng sớm, nếu thấp thì có thể xét đến việc chỉ định testosteron. Hoạt động tình dục điều độ, thích hợp sẽ mang lại niềm vui tinh thần, thỏa mãn về mặt tâm lý cho NCT, có ý nghĩa rất tích cực trong cuộc sống của họ.



Người già thường hay có vấn đề sức khỏe và bệnh tật nhất là những bệnh mạn tính, lượng máu lưu thông lên não giảm. Tình trạng tim mạch huyết áp đôi khi không ổn định nên cần phải hết sức chú ý trong sinh hoạt tình dục. Sinh hoạt tình dục phải dựa theo sức khỏe và khả năng của mỗi cá nhân. Luyện tập đều đặn, dinh dưỡng hợp lý, tinh thần thoải mái, phòng và chữa bệnh kịp thời sẽ giữ cho “lửa tình” không bao giờ tắt.



TheoBS. Bùi Hiền – Sức khỏe & Đời sống