– Hoàn ích mẫu: ích mẫu thảo 20g, đương quy 12g, xích thược 12g, mộc hương 6g. Nghiền thành bột mịn, luyện với mật làm hoàn. Mỗi lần uống 12g, ngày uống 2 lần, uống với nước đun sôi còn ấm.

 

– Ích mẫu thảo 20g, đương quy 12g, xích thược 12g, xuyên khung 6g. Sắc uống. Chữa kinh nguyệt không đều, đau khi thấy kinh.

 

– Ích mẫu thảo tươi 125g, kê huyết đằng 63g. Sắc nước, thêm đường đỏ mà uống. Trị kinh nguyệt không đều, đau khi thấy kinh, sau khi đẻ tử cung không co lại hết.

 

– Cao hương ngải: hương phụ 6g, ngải cứu 6g, ích mẫu 6g, lá bạch đồng nữ 6g. Sắc uống hoặc nấu cao uống trong ngày. Trị kinh nguyệt không đều, thấy kinh đau bụng, khó sinh nở, khí hư bạch đới.

 

+ Có thể nấu cao theo tỷ lệ 1/1, mỗi lần uống 1 thìa canh, chiêu với rượu để chữa huyết hôi; hoặc phối hợp với hương phụ, ngải cứu, bạch đồng nữ để nấu thành cao.

 

Trừ ứ, giảm đau: toàn cây ích mẫu (rễ, thân, lá, hoa), sắc thành cao. Mỗi lần uống 1 thìa canh, ngày uống 3 lần, chiêu với rượu hâm nóng. Trị huyết hôi sau khi đẻ không ra hết, bụng dưới đau nhói.

 

 

 

– Ích mẫu thảo 30g, rễ cỏ tranh 20g, phục linh 20g, xa tiền tử 20g, bạch truật 12g, tang bạch bì 12g. Sắc uống, chữa thủy thũng, viêm thận cấp hoặc mãn, tăng huyết áp.

 

– Khi bị phù thũng, tiểu tiện khó, có thể dùng 40 – 100g ích mẫu thảo sắc uống; hoặc phối hợp với xa tiền, bạch mao căn.

 

Thanh can nhiệt, ích tinh: dùng khi đau mắt đỏ, sưng hoặc mắt mờ, tăng huyết áp: Ích mẫu 12g, ngải cứu 12g, hương phụ 12g, bạch đồng nữ 12g. Sắc uống hoặc nấu cao.

 

 

– Hạt ích mẫu còn gọi sung úy tử: vị cay, hơi ấm; có tác dụng sáng mắt, ích tinh, trừ thủy khí và hạ huyết áp: sung úy tử, trạch tả, câu kỷ tử, thanh tương tử, tích xác, sinh địa, mạch môn, xa tiền tử, hoàng liên. Các vị lượng bằng nhau; nghiền thành bột mịn, trộn mật làm hoàn. Chữa mắt mờ kéo màng.

 

Kiêng kỵ: Người huyết hư, huyết không bị ứ đọng, đồng tử giãn và có thai không nên dùng. 

 

Bên cạnh đó, cao ích mẫu cũng có tác dụng rất tốt cho chị em phụ nữ: Ích mẫu 1kg, rửa sạch, thái ngắn, nấu sôi với nước trong 4 giờ (mức nước luôn ngập dược liệu), cạn cho thêm nước sôi gạn lấy nước thứ nhất. Thêm nước sôi, nấu tiếp trong 2 – 3 giờ được nước thứ hai. Trộn hai nước lại, cô nhỏ lửa thành cao mềm. Ngày uống 4 – 6g cao, ích mẫu thường được phối hợp với các vị thuốc khác trong những trường hợp sau:

 

Chữa kinh sớm kỳ: Ích mẫu, quả dành dành 12g, sắc uống.

 

Chữa kinh nguyệt xấu, huyết hư: Ích mẫu, bột hồi đầu 6g, sắc uống.

 

Chữa bế kinh: Ích mẫu bột nghệ đen 12g, sắc uống.

 

Chữa đau bụng kinh: Ích mẫu, cây mần tưới 10g, sắc uống.

 

Chữa chậm kinh: Ích mẫu, ngải cứu và hương phụ, mỗi thứ 10g, sắc uống.

 

Chữa rong kinh ra nhiều máu: Ích mẫu, lá nhọ nồi, lá huyết dụ và lá trắc bá, đều 12g, sao sém hoặc cao da trâu 10g và muội nồi 8g, sắc uống.

 

Chữa bạch đới, khí hư: Ích mẫu 20g, cỏ roi ngựa 20g và bạc thau 20g, sắc uống.

 

Viên hoàn: Ích mẫu 80g, nghệ đen 60g, ngải cứu 40g, hương phụ 40g, hương nhu 30g. Tất cả sao, tán bột mịn, luyện với mật hoàn thành viên bằng hạt đỗ xanh. Mỗi ngày uống 60 viên, chia làm 3 lần. Tác dụng bổ huyết, điều kinh. 

 

 

Canh ích mẫu: Dùng lá ích mẫu non nấu canh, nấu cháo kích thích tiêu hóa và chữa bệnh đường ruột, hạ cao huyết áp.

 

Ích mẫu với trứng gà: Ích mẫu 30-60 g, huyền hồ 20 g, trứng gà 2 quả. Cho 2 vị thuốc vào túi vải thưa nấu chung với trứng gà. Khi trứng chín, bóc bỏ vỏ, xong cho trứng vào thuốc nấu một lúc nữa, sau đó ăn trứng, uống nước thuốc, bỏ bã. Dùng trước kỳ kinh nguyệt 1 lần trong 7 ngày để chữa rối loạn kinh nguyệt, thống kinh do huyết ứ (có kinh đau bụng).

 

Ích mẫu, trứng gà, đường đỏ: Cách dùng như trên, dùng cho chứng ít kinh do huyết ứ.

 

Ích mẫu, hương phụ, trứng gà: Ích mẫu 50-60 g, hương phụ 15 g, trứng gà 2 quả. Cách dùng như 2 bài trên, chữa kinh nguyệt kéo dài, đóng cục.

 

Gà tiềm ích mẫu: Gà mái 1 con, ích mẫu 2 lạng hầm ăn cái, uống nước, chữa kinh nguyệt không đều, bồi dưỡng sau sinh và phòng chứng ứ huyết.

 

Ích mẫu, mộc nhĩ thang: Ích mẫu 50 g, hoắc mộc nhĩ 10g, đường 50 g, nấu nước uống hàng ngày trong 1 tuần. Dùng chữa ác lộ bất tuyệt (kinh ra dầm dề không dứt).

 

Trà ích mẫu: Lá trà 3 g, ích mẫu 6 g, đường đỏ 15 g. Hãm nước sôi 15 phút, uống thay trà, chữa đau bụng kinh do huyết ứ, viêm khoang chậu mãn tính.

 

 

 

Trà ích mẫu: Nhúng lá ích mẫu vào nước sôi rồi phơi khô. Mỗi lần lấy tỉ lệ 1 trà-5 nước, cho vài hạt muối nấu sôi 10 phút, có tác dụng làm mạnh tiêu hóa, trừ giun sán (uống lúc đói), chữa vàng da, điều hòa kinh nguyệt, chậm kinh, kinh bế.

 

Cháo ích mẫu thảo: Nước ích mẫu tươi 10 g, nước sinh địa tươi và nước ngó sen tươi, mỗi loại 10-40 g, nước gừng tươi 2 g, mật ong 10 ml, gạo tẻ 100 g, nấu cháo sắp chín thì cho các nước trên vào, hòa ít mật ong khuấy đều là được. Ngày ăn 2 lần, ăn nóng, bệnh thuyên giảm thì ngừng. Công dụng tư âm thanh huyết nhiệt, chữa sốt cao, phát ban, lưỡi đỏ, cuống lưỡi vàng bẩn, sốt mê man, phụ nữ kinh nguyệt không đều, tử cung xuất huyết. Sau sinh có máu hôi và hay bị choáng do thiếu máu. Không dùng trường hợp tỳ hư, tiêu chảy. Không dùng kèm với hành, kiệu, hẹ. Nên nấu vào dụng cụ tráng men để tránh tiếp xúc kim loại.

 

Cao ích mẫu sơn tra: Chữa ứ huyết, huyết ra dầm dề dai dẳng: ích mẫu và sơn tra phiến (thái mỏng) mỗi vị 50 g. Dùng 500 ml nước, nấu còn 400 ml, bỏ bã lấy nước, cho vào đường cát 100 g, nấu cao. Mỗi lần uống 20 ml, ngày 2 lần, uống 2-3 ngày.

 

Cháo ích mẫu giúp dễ sinh: Ích mẫu đương quy, xuyên khung, đại phúc bì, chỉ xác, bạch chỉ, mỗi thứ 10 g, gạo tấm 50 g, đường vừa đủ, cách dùng như trên. Công dụng lý khí, hoạt huyết, tiêu ứ, trợ sản (giúp dễ sinh).

 

Gà ích mẫu hương phụ: Thịt gà 250 g, 100 g, hương phụ 100 g, hành 5 củ. Hành giã nhuyễn cho vào nồi cùng thịt gà, ích mẫu, hương phụ, đổ nước nấu chín. Dùng trước kỳ kinh 3-4 ngày. Trị hành kinh đau bụng.

 

Canh thịt heo ích mẫu: Thịt heo nạc 200 g, ích mẫu 30 g, đào nhân 10 g, tô mộc 15 g, đậu đen 150 g. Thịt heo thái miếng nhỏ, nấu với các vị trên đến khi thịt chín nhừ là được. Ăn thịt, uống nước. Ngày 1 lần, chữa huyết ứ, rối loạn kinh nguyệt, thống kinh. Trị mụn nổi kết cứng, sưng đau, để lại sẹo trên mặt, dưỡng da.

 

Canh trứng gà ích mẫu: Trứng gà 2 quả, ích mẫu 50 g (hoặc 50 ngọn), rau cần 250 g lấy cọng bỏ lá cắt ngắn nấu chung với ích mẫu, sau nửa tiếng, cho trứng vào đánh đều cho sôi, thêm gia vị. Có tác dụng bổ huyết điều kinh.

 

Ích mẫu hạt cam: Ích mẫu 50-100 g, hạt cam 30 g, hồng đường 50 g. Nấu 3 thứ với nước uống trong ngày. Một tháng uống vài ngày liền, chữa bế kinh.

 

Ích mẫu trần bì: Ích mẫu 50-100 g, trần bì 9 g, trứng gà 2 quả. Tất cả cho vào nước, lượng vừa đủ, nấu cho trứng chín lấy ra bóc vỏ, lại cho vào nấu lại cho sôi kỹ, ăn trứng uống nước. Chữa kinh nguyệt sau kỳ do khí huyết hư. Dùng trước kỳ có kinh, ngày 1 liều trong 2-3 ngày.

 

Ích mẫu với chè xanh: Chè xanh 20 g, ích mẫu 200 g (khô) hoặc 400 g tươi sắc lấy nước uống, chữa băng huyết do ứ huyết và xuất huyết sau sinh không sạch.

 

Trứng gà ích mẫu: Trứng gà 2 quả, ích mẫu 30 g nấu chung cho đến trứng chín lấy ra bóc vỏ, bỏ vào lại nấu sôi, chữa thống kinh.

 

Gà hầm ích mẫu: Gà giò 300 g mổ bỏ ruột, ngọn ích mẫu non thái nhỏ. Trộn đều gạo với ích mẫu thêm gia vị nhồi vào bụng gà, khâu lại rồi đem hầm nhừ. Ăn nóng, ngày 1 lần. Chữa kinh nguyệt không đều, kinh bế, kinh ít.