Do tuổi tác: Tuổi ngày càng cao, các chức năng sinh học suy yếu: chuyển động co bóp và sự hấp thụ thực phẩm của ruột và dạ dày giảm; bớt cảm giác về ăn uống như nếm, ngửi, nhìn thực phẩm; răng lung lay; ít khát nước, ít thấy đói,…

 

Sống đơn độc: Ăn ngon cần có người cùng ăn mới thấy có hứng thú. Người sống một mình thường ăn qua loa cho xong bữa, nên ăn ít, không ý thức sự quan trọng của dinh dưỡng, ăn gì cũng được, cốt sao cho no bụng thì thôi. Ăn không đủ chất dinh dưỡng hoặc không đúng cách, không biết cất giữ, nấu nướng thức ăn.

 

Thiếu thốn vật chất, phụ thuộc vào người khác: Nhiều người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn, không nơi nương tựa hoặc phải sống phụ thuộc vào người khác không có tiền mua thực phẩm hoặc thường chọn thực phẩm rẻ tiền, quá hạn, hết chất dinh dưỡng khiến bữa ăn thường không đủ chất, thức ăn không ngon dẫn đến suy dinh dưỡng.

 

Bệnh tật: Các bệnh kinh niên như ung thư, bệnh phổi, bệnh tim, bệnh dạ dày,… đều đưa tới suy dinh dưỡng. Giảm dịch vị dạ dày khiến sự hấp thụ các chất dinh dưỡng như sắt, đường lactose bị trở ngại. Chức năng của gan giảm, khiến cho sự chuyển hóa thực phẩm chậm. Nhiều loại thuốc điều trị bệnh cũng làm giảm cảm giác ngon miệng và làm kém hấp thụ thức ăn. Người bị bệnh, đau xương khớp, di chuyển khó khăn không đi mua và không nấu nướng được, không có người chăm sóc, giúp đỡ bón thức ăn; Các cụ bị suy yếu tâm thần có thể quên không ăn hoặc thấy ăn uống là không cần thiết.

 

 

Điều quan trọng nhất đưa đến suy dinh dưỡng ở NCT là ăn uống kém chất lượng, thậm chí không đủ bữa, bữa no, bữa đói. Một số NCT thiếu thốn kinh tế hoặc có khả năng về kinh tế nhưng không có người lo cho từng bữa ăn hàng ngày, sự việc cứ kéo dài dẫn đến suy dinh dưỡng.

 

Một số NCT suy dinh dưỡng do bệnh tật mạn tính kéo dài như hệ thống răng kém (răng lung lay hoặc đã rụng nhiều) gây khó khăn trong việc nhai thức ăn. Một số bệnh cũng rất dễ gặp ở NCT do chức năng sinh lý đã bị suy giảm như tuyến nước bọt bị xơ hóa làm giảm khả năng bài tiết nước bọt. Nếu thiếu nước bọt, NCT sẽ ít ngon miệng hoặc không ngon miệng trong các bữa ăn, vì vậy sẽ làm chán ăn kéo dài dẫn đến suy dinh dưỡng. Hoặc do chức năng sinh lý của các giác quan bị suy giảm nhất là vị giác và khứu giác làm giảm sự kích thích sự thèm ăn.

 

Suy dinh dưỡng ở NCT còn có thể gặp trong một số trường hợp bị dị ứng với một số thức ăn, cho nên NCT sợ ăn vì lo rằng sau khi ăn sẽ bị rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy, đau bụng. Một số bệnh về đường tiêu hóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc suy dinh dưỡng ở NCT, nhất là bệnh về dạ dày, đại tràng. Một số bệnh về tâm thần như bệnh trầm cảm mạn tính, sa sút trí tuệ cũng ảnh hưởng rất lớn đến tiêu hóa và vì vậy rất dễ dẫn đến suy dinh dưỡng.

 

Trong các nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở NCT thì nghiện rượu cũng là một nguyên nhân đáng kể. Người nghiện rượu rất chán ăn thậm chí không muốn ăn bất kỳ loại thức phẩm nào ngoài rượu. Nghiện rượu ngoài việc chán ăn thì chức năng gan ngày một bị suy giảm. Đây là một vòng luẩn quẩn: nghiện rượu gây chán ăn, gây suy giảm chức năng gan; chức năng gan suy giảm thì lại càng chán ăn mà hậu quả là suy dinh dưỡng và xa hơn nữa là xơ gan do rượu. Một số trường hợp NCT bị suy dinh dưỡng do kiêng khem quá mức cần thiết không dám ăn bất kỳ một loại thức phẩm nào, ngay cả cá là loại thực phẩm rất cần cho nhu cầu dinh dưỡng ở mọi lứa tuổi họ cũng kiêng không dám ăn, uống.

 

 

Người cao tuổi bị suy dinh dưỡng thường đờ đẫn, lơ là với mọi người, với sự việc xảy ra xung quanh hoặc đôi khi lại gắt gỏng, khó tính; Da khô, xanh lợt, dễ bầm, vết thương lâu lành; Tóc khô giòn, rụng nhiều; Móng tay khô, nứt; Ăn không ngon miệng, giảm cảm giác với mùi vị thực phẩm; miệng khô, lưỡi và môi lở; nhai nuốt khó khăn, hay buồn nôn; Đại tiện bón, lỏng bất thường; Nhịp tim nhanh; hơi thở khó khăn; Cơ thể mỗi ngày một gầy đi, sức khỏe suy giảm. Các bệnh đang có trầm trọng thêm lên, di chuyển khó khăn, dễ ngã, dễ bị tai nạn,…

 

 

Ăn uống đủ chất và đủ số lượng là nguồn năng lượng cần thiết cho mỗi một người NCT. Cần tính toán làm thế nào để NCT có bữa ăn đúng giờ, đủ lượng và chất cần thiết. Ngoài ra, nếu NCT không tự lo được cho bản thân mình thì cần có người giúp đỡ lo lắng bữa ăn hàng ngày cho họ. Đó là những việc hết sức cơ bản mà cũng có lẽ là vấn đề cốt lõi giúp NCT thoát khỏi bệnh suy dinh dưỡng.

 

Cũng cần có sự động viên, nhắc nhở để NCT chịu khó ăn và ăn đủ số lượng tránh hiện tượng chán ăn, lười ăn, bỏ bữa. Sự quan tâm, động viên của các thành viên khác trong gia đình là hết sức quan trọng, đặc biệt là tìm hiểu các lý do làm cho NCT bị suy dinh dưỡng, trên cơ sở đó tìm cách khắc phục dần dần. Nếu các bữa chính mà NCT ăn chưa đủ số lượng thì có thể tạo điều kiện cho họ ăn thêm các bữa phụ vào khoảng 9 giờ sáng và khoảng 3 giờ chiều. Nên ăn thêm các loại quả sau bữa ăn (tráng miệng) như cam, quít, chuối, bưởi… và nên ăn nhiều rau. Rau vừa cung cấp các loại sinh tố vừa cung cấp chất xơ ngăn ngừa táo bón…

 

Để tránh hiện tượng chán ăn, ăn không ngon miệng, nếu không bị các bệnh về tim mạch, dạ dày, đại tràng và có điều kiện kinh tế thì có thể uống 1 ly rượu vang đỏ trước lúc ăn để khai vị (kích thích ăn uống ngon miệng). Trọng tâm của việc phòng suy dinh dưỡng là làm sao NCT ăn được, tiêu hóa được, vì vậy thức ăn phải mềm dễ nhai, dễ nuốt nhưng không nên xay nhuyễn vì sẽ làm giảm mùi vị thường có của thức ăn. 

 

Tuy vậy, NCT cũng nên hạn chế ăn mỡ động vật, lòng đỏ trứng (gà, vịt, chim cút, ngỗng) hoặc các loại phủ tạng như gan, tim, lòng, cật (thận) và rất nên ăn cá thay cho ăn thịt. Mỗi tuần nên ăn cá khoảng 2 – 3 lần trong các bữa ăn chính; các loại đạm thực vật cũng nên ăn xen vào trong các bữa ăn chính như đậu phụ và các loại đậu khác.

 

Vận động cơ thể hàng ngày để máu lưu thông làm các cơ quan trong cơ thể hoạt động nhịp nhàng từ đó sẽ ăn uống ngon miệng, hấp thu tốt cũng cần được hết sức lưu ý. Có nhiều hình thức để vận động cơ thể tuỳ theo hoàn cảnh, điều kiện của từng người mà vận dụng cho hợp lý làm thế nào để có thể thực hiện được thường xuyên trong các hoàn cảnh khác nhau mới là điều quan./.