Ngạt nước hay đuối nước là tình trạng thiếu ôxy do cơ thể bị chìm trong nước. Có 2 tình huống xảy ra: 

 

Thứ nhất là khi nạn nhân bị chìm trong nước, vùng vẫy một vài phút sau đó kiệt sức và nước tràn vào phổi gây suy hô hấp và ngừng tim nhanh chóng sau đó. Nếu được cứu lên bờ, nạn nhân có biểu hiện suy hô hấp nặng: tím môi, đầu chi, da tái lạnh, thở nhanh nông, có thể sùi bọt hồng do phù phổi cấp, mạch nhanh nhỏ, khó bắt, huyết áp tụt, lơ mơ hoặc hôn mê.

 

Thứ hai là sốc do ngạt nước hay nước giật. Trường hợp này thường do các biến cố về tim mạch xảy ra khi nạn nhân đang bơi lội. Các biểu hiện bao gồm mức độ nhẹ: cảm giác ớn lạnh, khó chịu, cảm giác co thắt ngực và bụng, nôn, buồn nôn, nhức đầu, mạch nhanh, nổi mề đay kiểu dị ứng (với nước), mức độ nặng hơn: trụy mạch, nổi mề đay, ngất. Ngất đột ngột khi đang bơi, ngất trắng kiểu ức chế thần kinh. Nạn nhân chìm luôn không kêu cứu, giãy giụa được và sau đó có thể có nước hít vào phổi hoặc không. Sau khi nạn nhân đã được đưa lên bờ, các triệu chứng của hội chứng sau ngạt nước như giảm thân nhiệt, rối loạn chức năng thần kinh do thiếu oxy não (lẫn lộn, co giật, giãy giụa, hôn mê…), phù phổi cấp, trụy mạch, các rối loạn về nước, điện giải, thăng bằng kiềm toan, tăng đường máu, tình trạng tan máu… có thể sẽ tiếp tục xảy ra.

 

 

Việc đầu tiên cần phải làm của người cứu hộ là nhanh chóng kêu gọi sự giúp đỡ của mọi người chung quanh đồng thời tìm kiếm những vật nổi như phao, mảnh gỗ, can nhựa… cho nạn nhân bám vào. Cũng có thể dùng cây sào dài, quăng dây thừng hoặc nối nhiều quần áo thành dây cho nạn nhân bám để kéo vào bờ. Trường hợp nạn nhân ở quá tầm ném, có thể buộc dây quanh eo người cứu hộ, để chừa một đoạn ngắn để ném cho nạn nhân bám khi người cứu hộ bơi tới gần nạn nhân. Đầu dây còn lại sẽ do những người trên bờ kéo vào hoặc buộc vào vật cố định chắc chắn trên bờ để cho người cứu hộ có thể đu dần vào bờ. Nếu nạn nhân ôm bám quá chặt, người cứu hộ cần bình tĩnh luồn ra khỏi nạn nhân bằng cách tát mạnh hoặc lặn sâu xuống cho nạn nhân buông ra sau đó tìm cách kéo nạn nhân vào bờ bằng các kỹ thuật cứu hộ như kéo tóc, đẩy chân, hoặc bơi ngửa phía sau một tay đỡ nạn nhân phía trước. Đương nhiên, việc có các phương tiện cứu hộ như phao, tàu thuyền… thì công tác cứu hộ sẽ đơn giản hơn nhiều.

 

Với ngạt nước, sơ cứu tại chỗ và đúng kỹ thuật là những yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến sự sống còn và khả năng bị di chứng não của người bị nạn.

 

 

Trường hợp nạn nhân đã ngừng thở, ngừng tim thì nhanh chóng dốc ngược đầu nạn nhân cho nước trong đường thở thoát ra hết;  sau đó đặt nạn nhân trên mặt phẳng cứng, ngửa cổ nạn nhân ra sau, móc hết đàm nhớt, dị vật trong miệng nạn nhân ra, một tay đặt lên trán nạn nhân, bịt mũi nạn nhân bằng bằng ngón trỏ và ngón cái, sau đó hít sâu, áp miệng người cấp cứu vào miệng nạn nhân thổi 2 hơi đầy; để lồng ngực tự xẹp và thổi tiếp lần thứ hai. Thực hiện cho đến khi nạn nhân thở được hoặc có xe cấp cứu đến. Nếu nạn nhân bị ngưng tim nên tiến hành xoa bóp tim ngoài lồng ngực song song với hô hấp nhân tạo.

 

Đặt người bị nạn nằm ở chỗ khô ráo, thoáng khí. Nếu bất tỉnh, hãy kiểm tra xem có còn thở không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực. Nếu lồng ngực không di động tức là đã ngưng thở; thổi ngạt miệng qua miệng 2 cái chậm. Nếu sau đó vẫn chưa thở lại được hoặc còn tím tái và hôn mê thì xem như tim đã ngưng đập, cần ấn tim ngoài lồng ngực ngay. Ấn vào vùng nửa dưới xương ức theo cách như sau:

 

– Dùng 2 ngón tay cái (đối với trẻ dưới 1 tuổi) ấn ở vị trí giữa và dưới đường nối hai đầu vú 1 khoát ngón tay (tức khoảng bằng bề ngang một ngón tay).

 

– Dùng 1 bàn tay (đối với trẻ từ 1-8 tuổi) hoặc 2 bàn tay đặt chồng lên nhau (đối với trẻ hơn 8 tuổi và người lớn) ấn vào phía trên mỏm ức 2 khoát ngón tay.

 

– Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỷ lệ 5/1 (đối với trẻ ) hoặc 15/2 (đối với người lớn). Cần lưu ý là vẫn phải tiếp tục thực hiện các động tác cấp cứu này trên đường chuyển người bị nạn tới cơ sở y tế, cho đến khi tự thở lại được hoặc chắc chắn đã chết. Việc cấp cứu này đôi khi phải mất hàng giờ hoặc lâu hơn. Nếu lồng ngực còn di động tức là còn tự thở được, hãy đặt nằm ở tư thế an toàn, nghĩa là nằm nghiêng một bên để nếu nôn ói thì chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài và không trào ngược vào phổi, gây viêm phổi.

 

 

– Không nên cố tìm cách cho nước trong phổi nạn nhân chảy hết ra ngoài bằng cách xốc nước (vác nạn nhân chạy vòng vòng cho nước chảy ra) vì như thế sẽ bỏ lỡ thời gian vàng cho việc làm hồi sức cấp cứu tim phổi mà chỉ cần chậm trễ 4 phút thôi là não có nguy cơ bị chết rồi! Trong quá trình hồi sức cấp cứu tim phổi, nước trong phổi sẽ tự động thoát ra ngoài. Nếu là nước sông, hồ thì nước sẽ thấm vào hệ tuần hoàn rất nhanh do hiện tượng thẩm thấu (nước sông có nồng độ loãng hơn máu).

 

– Khi làm xoa bóp tim ngoài lồng ngực, cần chú ý không quá mạnh bạo vì có thể làm gãy xương sườn nạn nhân.

 

 

Thứ nhất là bạn phải học bơi càng sớm càng tốt; thứ hai là không tắm, bơi ở những nguồn nước nguy hiểm như sông, suối nước sâu, dòng chảy xoáy và mạnh, vùng biển có sóng quá to; nên dùng phao, áo bơi khi bơi ở vùng nước sâu, xoáy; những người có bệnh tim mạch, động kinh không nên tắm chỗ nước sâu; không bơi khi người ốm, mệt, sau khi ăn no hoặc uống bia rượu, khi trạng thái tâm lý không ổn định. Đặc biệt cẩn thận khi trông giữ trẻ em, tránh xa các hồ nước, ao sâu phòng trẻ bị ngã xuống nước. 

Không cho bệnh nhân động kinh bơi…Đối với cơ quan quản lý, phải đặt biển cảnh báo ở những vùng nước sâu nguy hiểm, thành lập các đội cứu hộ chuyên nghiệp và y tế tại các điểm du lịch sông biển, hồ… Có kế hoạch huấn luyện cấp cứu ngạt nước cho các đối tượng như công an, quân đội, các đội tình nguyện và thậm chí phổ cập toàn dân những kiến thức y học hết sức đơn giản mà vô cùng hữu ích này.