Bổ sung canxi cho bà bầu hết sức quan trọng, bởi lượng canxi không chỉ đủ cho mẹ mà đòi hỏi phải đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của thai nhi. Thai nhi sẽ nhận được lượng canxi qua con đường thẩm thấu từ máu mẹ qua rau thai vào máu của con. Lượng canxi này rất quan trọng đối với quá trình hình thanh nên bộ xương của thai nhi. Vậy làm thế nào để biết được thai phụ đã đủ lượng canxi chưa và nếu chưa thì phải bổ sung như thế nào?

VAI TRÒ CỦA CANXI ĐỐI VỚI CƠ THỂ

Canxi là khoáng chất không thể thiếu đối với cơ thể, đòi hỏi lượng cao hơn so với các khoáng chất như sắt, đồng, kẽm…. Canxi cũng là thành phần chủ yếu tạo nên hệ xương, mặt của cơ thể chúng ta. Ngoài ra, nó còn tham gia vào quá trình làm đông máu và các hoạt động co giãn của tế bào cơ.

Đặc biệt với chị em đang có thai, lượng canxi càng quan trọng. Nguồn cung cấp canxi cho con là do sự thẩm thấu canxi từ máu mẹ qua rau thai vào máu con. Phần lớn lượng canxi này cùng với phospho cấu tạo nên bộ xương thai nhi.

BIỂU HIỆN THIẾU, THỪA CANXI Ở PHỤ NỮ MANG THAI

Thiếu canxi

Chị em trong giai đoạn thai kì nếu thấy những biểu hiện như mệt mỏi, đau nhức về cơ bắp, thường xuyên bị tê chân, đau khớp, răng lung lay.

Trong giai đoạn thai kỳ bà bầu thường bị thiếu canxi “trầm trọng”

Một số trường hợp nặng còn xảy ra tình trạng co giật do lượng canxi huyết hạ xuống quá mức. Thậm chí cơ mặt của chị em còn co giật, các chi co rúm, các ngón tay thì co cụm lại như “bàn tay người đỡ đẻ”. Điều này chứng tỏ bạn đang thiếu canxi trầm trọng.

Việc các mẹ thiếu canxi sẽ ảnh hưởng đến con ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Các bé dễ bị còi xương bẩm sinh hay có các biến dạng về xương gây dị hình, lùn…

Thừa canxi

Thừa canxi do khẩu phần ăn uống hằng ngày là điều ít thấy, tuy nhiên không phải thế mà chị em chủ quan, việc bổ sung quá nhiều kiềm hằng ngày thì có thể xảy ra tình trạng thừa canxi bao gồm các dấu hiệu như : khô miệng, đau đầu, co cứng cơ, táo bón, đi tiểu nhiều, rối loạn trí nhớ, hôn mê và có thể tử vong.

Việc bổ sung quá nhiều canxi cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu một số yếu tố vi lượng cần thiết khác, đặc biệt là sắt.

Bà bầu thừa canxi và vitamin D làm cho thai nhi có khả năng cũng thừa canxi trong máu, sau khi chào đời. Bé có thể có các biểu hiện bị ảnh hưởng đến sức khỏe và vẻ đẹp sắc mặt như: thóp kín quá sớm, động mạch chủ bị thu hẹp, xương hàm rộng và nhô rộng ra.

Không chỉ vậy nếu, lượng canxi thừa lắng đọng ở bánh rau , sẽ làm giảm sự trao đổi chất với thai nhi, khiến thai kém phát triển. Người mẹ uống quá nhiều canxi còn có thể bị sỏi đường tiết niệu, đặc biệt là sỏi thận.

Vì vậy, liều lượng canxi bổ sung phải do bác sĩ trực tiếp thăm khám và theo dõi thai chỉ định.

LƯỢNG CANXI CẦN TRONG QUÁ TRÌNH MANG THAI

Việc bổ sung canxi cho bà bầu phải đảm bảo là đã có sự đồng ý của bác sĩ. Chị em nên bổ sung canxi theo 4 giai đoạn sau đây:

Thai kì từ 0 đến 12 tuần

Trong 3 tháng đầu mang thai các bà mẹ phải đảm bảo cung cấp đủ 800mg canxi. Điều này đồng nghĩa với việc thai phụ phải được cung cấp khoảng 50mg canxi mỗi ngày. Thai phụ nên uống 1-2 cốc sữa mỗi ngày sẽ đủ với nhu cầu canxi cơ thể cần trong giai đoạn này.

Trong 3 tháng đầu mang thai các bà mẹ phải đảm bảo cung cấp đủ 800mg canxi

Thai kì từ 13 đến 26 tuần

Thời kỳ này, thai phụ cần phải được cung cấp khoảng 1200mg canxi. Bổ sung canxi cho bà bầu không nên chậm quá 20 tuần của thai kỳ, do đây là giai đoạn hình thành xương của thai nhi trong bụng.

Càng về sau các bà bầu càng phải cung cấp lượng canxi nhiều hơn. Bên cạnh, việc bổ sung đầy đủ các loại thực phẩm chứa canxi, các bác sĩ cũng khuyên bạn nên tắm nắng mỗi ngày để thúc đẩy tổng hợp vitamin D, điều này giúp nâng cao tỷ lệ hấp thụ canxi.

Tăng cường vận động, giúp nâng cao khả năng hoạt động của hệ xương khớp, cải thiện tình trạng của xương

3 tháng cuối thai kỳ

Giai đoạn này trẻ bắt đầu ổn định và mỗi ngày, mẹ cần phải đáp ứng đủ 150 đến 450mg canxi. Lượng canxi này sẽ đảm bảo cho quá trình phát triển toàn diện của cả bản thân người mẹ và thai nhi.

Giai đoạn sau sinh

Nhiều người thường chỉ quan tâm đến việc bổ sung canxi trước khi sinh mà quên rằng, sau khi sinh nếu như được bổ sung canxi đầy đủ sẽ giúp các mẹ hồi phục cơ thể  nhanh chóng, ngoài ra còn giúp cải thiện chất lượng sữa cho con. Trường hợp mẹ bị thiếu hụt canxi thì sữa cho con bú cũng không tốt, trẻ sẽ bị ảnh hưởng nhiều dễ mắc các bệnh về xương.

BỔ SUNG CANXI CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO LÀ ĐÚNG?

Tỷ lệ canxi/ photpho trong thức ăn tốt nhất cho sự hấp thu canxi là 1/1 hay 1,27 – 136/1 (khối lượng canxi cao hơn photpho).

Trước hết chị em nên quan tâm đến lượng canxi có sẵn trong thức ăn hằng ngày. Nên chọn những thực phẩm giàu canxi như : tôm, cua đồng, sữa bột, sữa đậu nành, cà rốt, vừng… Chị em có thể tham khảo những thực phẩm giàu canxi dưới đây:

Đậu tây

Đây là một món ăn giúp bổ sung canxi cho bà bầu rất nhiều. Mỗi 100gram đậu tay có vỏ chứa tới 349mg canxi, gấp 2 lần so với đậu nành

Đậu phụ

Đậu phụ chứa nhiều canxi rất tốt cho bà bầu

Trong đậu phụ chứa nhiều canxi, nên có tác dụng phòng được các bệnh loãng xương. Mỗi ngày thai phụ chri cần ăn 2 miếng/ bìa đậu phụ là có thể thỏa mãn được nhu cầu canxi của một ngày.

Cá chạch

Nấu cá chạch với đậu phụ sẽ là một sự kết hợp giúp bổ sung canxi tuyệt vời từ hai loại thực phẩm giàu canxi. Với cùng một trọng lượng, hàm lượng canxi trong cá chạch gần bằng 6 lần cá chép, xấp xỉ 10 lần bạch tuộc.

Sữa

Sữa là nguồn canxi tốt nhất, uống 250gram sữa sẽ thu được khoáng 275mg canxi, hơn nữa uống sữa còn tốt cho tiêu hóa, giúp hấp thụ thức ăn tốt.

Hạt dẻ

Trong bảng xếp hạng các loại quả hạch, hạt dẻ là loại có chứa hàm lượng canxi cao nhất, lượng canxi trong 100gr hạt dẻ lên tới 815mg, có thể đáp ứng được đủ nhu cầu canxi cho bạn. Tuy nhiên, bạn cũng nên ăn với lượng vừa đủ do lượng kalo trong các loại quả hạch cũng tương đối cao.

Tuy nhiên, không phải ăn vào bao nhiêu canxi thì cơ thể hấp thu được hết. Việc ăn uống đầy đủ với thức ăn đa dạng, nhiều rau, củ, quả, không kiêng khem vô lý, chọn lựa thức ăn có nhiều canxi cho bà mẹ mang thai là điều cần thiết, tránh được tình trạng thiếu canxi cho cả mẹ và thai.

Ngoài ra, có thể bổ sung canxi cho cơ thể bằng các loại thuốc canxi, nhưng phải tuân theo những hướng dẫn cụ thể của bác sĩ về liều lượng.

YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HẤP THỤ CANXI

Các đồ uống như: nước có ga, nước ngọt, cafe hay các loại thực phẩm chứa nhiều axit phot pho ric sẽ làm ảnh hưởng đến bà bầu và thai nhi vì nếu sử dụng các chất này sẽ làm cho lượng canxi bị đào thải ra ngoài cơ thể

Chất béo

Ăn nhiều chất béo thì axit béo kết hợp với canxi thành chất khó tan; ăn nhiều protein thì lượng axit uric tăng hình thành urat canxi bài tiết qua nước tiểu, làm mất canxi.

Muối: Chị em cũng nên lưu ý đây là gia vị không nên sử dụng nhiều trong các món ăn khi mang bầu. Muối sẽ làm hao hụt đi lượng canxi trong cơ thể do đường bài tiết và làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ canxi. Đối những mẹ bầu có sở thích ăn mặn cần phải được kiểm soát chặt chẽ lượng muối ăn vào mỗi ngày.

Chuẩn bị tâm lý: Cũng chính vì tâm lý này mà nhiều thai phụ đã nạp vào cơ thể nhiều loại đồ ăn có chứa hàm lượng chất béo cao và đây chính là tác nhân gây thiếu hụt canxi. Acid béo có trong những loại thực phẩm đó sẽ làm giảm khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.

Những rau chứa nhiều chất oxalat: Rau chân vịt nhiều cellulose, măng tre nứa không thuận lợi cho việc hấp thu canxi, có thể vẫn dùng, nhưng cần xen kẽ với các loại rau khác (nhiều canxi, ít các chất gây trở ngại hấp thu). Không ăn rau cùng lúc với việc uống thuốc canxi vì cellulose trong rau sẽ giữ hết canxi và thải vào phân.

BÀ BẦU NÊN LƯU Ý KHI BỔ SUNG CANXI

Phụ nữ mang thai được khuyên nên bổ sung canxi qua đường uống. Nhưng liều lượng thế nào phải do bác sĩ quyết định.

Bổ sung canxi ở bà bầu cần có liều lượng nhất định để không gây tác dụng phụ

Nếu bổ sung dư thừa canxi thì lượng canxi thừa bị đào thải qua nước tiểu có thể gây sỏi tiết niệu hay canxi hóa động mạch.

Với những thai phụ được bác sĩ chỉ định uống bổ sung canxi thì nên lưu ý:

– Khi bổ sung viên nang canxi, tốt nhất uống sau bữa sáng (hoặc bữa trưa) 1 tiếng đồng hồ (sau bữa sáng là tốt hơn cả). Tránh uống canxi vào buổi tối (đặc biệt không uống trước giờ đi ngủ) vì có thể gây sỏi thận hoặc cản trở giấc ngủ.

– Nếu phải uống với liều lượng nhiều, nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Bởi vì mỗi lần uống, cơ thể chỉ có khả năng hấp thu khoảng 500mg canxi một lúc.

– Tuyệt đối không được dùng quá liều. Như đã nói, thừa canxi làm tăng nguy cơ sỏi thận, cản trở cơ thể hấp thu sắt và kẽm có trong các loại thức ăn khác. Bổ sung quá 2.500mg canxi mỗi ngày được coi là quá liều.

– Với thai phụ bị tiền sản giật, huyết áp cao  thì phải cẩn thận khi bổ sung canxi có chứa muối natri; người mắc tiểu đường thai kỳ thì cần thận trọng với những loại canxi có chứa đường.

– Không bổ sung canxi cùng lúc với những thực phẩm có chứa oxalate như chocolate, trà , dâu tây, nước ép hoa quả… vì thực phẩm chứa oxalate khi kết hợp với canxi sẽ làm giảm hấp thu canxi.

Các mẹ khi mang thai cần phải chú ý đến việc bổ sung canxi cho bản thân và cho con sau này. Nếu mẹ bổ sung canxi đủ lượng thì những bước đi về sau của con sẽ tránh được các bệnh như còi xương, suy dinh dưỡng hay tình trạng thấp lùn. Ngược lại, nếu các mẹ không bổ sung canxi đúng mức con sinh ra sẽ thiếu hụt canxi, thường xuyên quấy khóc, ngủ không ngon giấc, đặc biệt các bé hay giật mình về đêm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến vóc dáng và hệ xương sau của các bé trong quá trình phát triển về sau.

Trên thị trường hiện nay xuất hiện nhiều dòng sản phẩm canxi, phong phú từ chủng loại, đến nguồn gốc xuất xứ. Những quảng cáo, tuyên truyền khiến cho các mẹ gặp không ít khó khăn khi lựa chọn sản phẩm cho con trẻ. Làm thế nào để lựa chọn được sản phẩm canxi tốt cho trẻ đang là câu hỏi được nhiều bà mẹ quan tâm.

Theo các chuyên gia, một sản phẩm chứa canxi tốt nhất phải đảm bảo các yêu cầu sau

1. Hợp chất chứa Canxi phải là dạng dễ hấp thu nhất (Canxi Gluconat là hợp chất dễ hấp thu nhất).

2. Phải chứa Vitamin D3 ở hàm lượng thích hợp, vì Vitamin D giúp xương hấp thu được Canxi.

3. Phải giúp cho hệ tiêu hóa của bé khỏe mạnh, không bị táo bón. Vì sản phẩm chứa Canxi rất dễ gây táo bón. Nếu bé bị táo bón sẽ dẫn tới giảm hấp thu dưỡng chất và Canxi, khiến bé càng còi xương và chậm lớn. Vì vậy các chế phẩm chứa Canxi này nên bổ sung một lượng men tiêu hóa sống để giúp hệ tiêu hóa của bé được khỏe mạnh, hỗ trợ chống táo bón, tăng cường hấp thu canxi và dưỡng chất đồng thời sẽ cung cấp cho bạn và con bạn hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hỗ trợ tăng cường khả năng hấp thu canxi và dưỡng chất.

Dược sĩ Như