Bệnh viêm đa cơ có liên quan mật thiết với bệnh viêm cơ – da (dermatomyositis – còn dịch là viêm cơ – bì). Hai bệnh này có bản chất bệnh là một, nhưng nếu biểu hiện viêm chỉ có ở hệ cơ, thì gọi là bệnh viêm đa cơ, nếu cả hệ da cũng có biểu hiện viêm, thì gọi là bệnh viêm cơ – da. Ngoài ra, còn có viêm đa cơ phối hợp với bệnh lupus ban đỏ, vơi bệnh viêm đa khớp dạng thấp…

Viêm đa cơ là một bệnh hiếm gặp gây viêm ở nhiều cơ. Đây là một dạng bệnh mô liên kết. Đặc điểm đáng chú ý nhất của bệnh là yếu cơ, nhất là những cơ gần thân người nhất, như cơ vùng bả vai và khớp háng.

Chưa rõ nguyên nhân chính xác gây bệnh. Nhiễm trùng do vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc virus có thể gây viêm đa cơ, nhưng trong phần lớn các trường hợp không thể xác định được nguyên nhân gây bệnh.

Có giả thuyết cho rằng viêm đa cơ là một bệnh tự miễn, vì một lý do nào đó hệ miễn dịch của cơ thể sản sinh ra kháng thể tấn công và làm tổn thương mô cơ khỏe mạnh. Nhiều người bị viêm đa cơ có nồng độ tự kháng thể cao trong máu.

Tuy nhiên chưa rõ liệu những tự kháng thể này có thực sự gây viêm đa cơ hay không.

Bệnh viêm đa cơ: gây yếu các cơ bắp ở mông đùi và vai – cánh tay, và các cơ ngực hay lưng, yếu cơ cả hai bên. Bệnh có ở mọi lứa tuổi và mọi giới, nhưng nữ giới bị nhiều hơn. Bệnh khởi phát âm thầm và thường tiến triển chậm chạp trong vòng vài tuần hay vài tháng. Bệnh nhân thấy dần dần khó khăn khi đang ngồi đứng lên, leo thang gác, chải tóc… Chỉ có một số ít người thấy đau ở các bắp cơ.

Ở người Việt Nam, một số bệnh nhân bị viêm đa cơ tiến triển bán cấp tính có triệu chứng đau cơ trong vài ngày hoặc vài tuần đầu tiên. Hệ cơ ở cổ gáy bị yếu làm đầu rũ xuống, khi ngồi không giữ thẳng mặt ra trước được, hoặc khi nằm không ngóc đầu lên được. Hệ cơ thực quản và họng – thanh quản bị yếu gây khó nuốt và khó nói. Hãn hữu có trường hợp bệnh nặng thì các cơ hô hấp bị ảnh hưởng gây khó thở.

Nếu bệnh tiến triển lâu mà không kịp điều trị, thì sẽ có teo cơ. Cuối cùng sẽ có co cứng cơ do xơ hóa. Một số bệnh nhân bị loạn nhịp tim nặng và tử vong do hoại tử các sợi cơ tim.

Bệnh viêm cơ – da: (dermatomyositis) Bệnh ở cả trẻ em và người lớn, nữ bị là đa số. Biểu hiện yếu cơ giống như trong bệnh viêm đa cơ, nhưng có kèm theo biểu hiện da. Thường biểu hiện da có trước yếu cơ, nhưng cũng có khi song hành.

Điển hình là biến đổi da mầu đỏ hay mầu hoa cà ở cánh mũi, gò má,  trán và quanh móng tay. Cũng có thể là ban đỏ lan tỏa, viêm da dạng eczema, ban sần, … Có thể ngứa da. Hay có phù mi mắt và phù môi. Trẻ em hay bị tổn thương da ở vùng khuỷu và đầu gối. Về sau vùng da bị tổn thương có thể thành sẹo teo và trắng nhợt ra.

Khi bệnh nhân cảm thấy yếu sức cơ từ từ tăng dần, nhất là khả năng leo cầu thang càng ngày càng yếu hơn,  khám tổng quát không thấy có bệnh tim hay bệnh phổi, thì các bác sĩ sẽ cho chẩn đoán điện cơ để xác định nguyên nhân gây yếu cơ, kết hợp làm một số xét nghiệm khác để được chẩn đoán là bệnh viêm đa cơ hay là bệnh cơ khác để điều trị ngay.

Phần lớn các trường hợp bị viêm đa cơ nếu được phát hiện và điều trị sớm thì hiệu quả điều trị càng cao, khả năng phục hồi tốt. Khoảng 1/2 số bệnh nhân sẽ phục hồi hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn. Có một số trường hợp để lại di chứng yếu cơ vùng vai hoặc háng. Chỉ có một số  ít tử  vong do biến chứng tim – phổi. Tuy nhiên người bệnh cần lưu ý, khi đã được khám và xác định bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ. Việc điều trị phải rất kiên trì. Khi triệu trứng bệnh giảm, có dấu hiệu phục hồi cần điều trị duy trì để tránh tái phát sẽ khó điều trị hơn. Việc thực hiện các bài tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn của bác sĩ có hiệu quả rõ rệt trong việc hỗ trợ điều trị bệnh, giúp duy trì và cải thiện sức mạnh và sự linh hoạt của cơ.

Trong bệnh viêm đa cơ thì corticosteroid là liệu pháp điều trị cơ bản. Corticosteroid thường khởi đầu với liều cao tấn công, sau đó giảm liều dần 5-10mg sau mỗi 2-4 tuần khi các triệu chứng đau cơ, yếu cơ cải thiện. Khi dùng corticosteroid kéo dài có thể gây các tác dụng phụ như viêm loét dạ dày, hội chứng Cushing, loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, đục thủy tinh thể…

Do đó, trong phác đồ điều trị bác sĩ thường bổ sung canxi, vitamin D cũng như kali và đề phòng biến chứng tiêu hóa do thuốc cho bệnh nhân. Corticoid cũng có tác dụng phụ là gây yếu cơ, do đó khi điều trị bệnh viêm cơ bằng corticoid thấy triệu chứng bệnh nặng lên hoặc không cải thiện mà không kèm tăng men cơ thì đó là dấu hiệu tác dụng phụ của corticoid.

Việc điều trị bệnh viêm đa cơ bằng corticoid liều cao hoặc thuốc ức chế miễn dịch khác là rất phức tạp. Do đó, bệnh nhân cần được nằm viện theo dõi các biến chứng có thể xảy ra, đặc biệt các biến chứng về tim mạch, hô hấp, công thức máu cũng như chức năng gan thận. Để theo dõi đáp ứng điều trị cần kiểm tra đánh giá cơ lực, trương lực cơ, làm xét nghiệm men cơ (CK). Điều trị biến chứng và triệu chứng phối hợp khác nếu có. Phối hợp điều trị lý liệu pháp để duy trì chức năng vận động của khớp tránh biến chứng co cứng khớp. Bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của thầy thuốc để đạt hiệu quả cao.

---

Xem chi tiết sản phẩm tại đây.