Chẳng hạn, nhiều người chấp nhận mua một quả dưa nhỏ và xấu với giá đắt, nhưng từ chối không mua những quả dưa lớn, đẹp và rẻ hơn, chỉ vì chúng được sản xuất bằng phương pháp cấy ghép gen. Những nghi ngờ như vậy là đúng hay sai?



Những hiểu biết về di truyền học cho chúng ta biết rằng, trong một tế bào, đơn vị DNA mang tất cả tính di truyền của sinh vật đó. Mà DNA của mỗi sinh vật đều khác nhau về mạnh hay yếu, tốt hay xấu. Cho nên khi cấy DNA vào tế bào sinh vật khác, ta có thể thay đổi cấu trúc cũng như phẩm chất của sinh vật đó. Đó là nguyên tắc sản xuất thực phẩm bằng phương pháp cấy ghép gen.



Các nhà nghiên cứu đều muốn có các giống thực vật mọc nhanh, mạnh và lớn hơn. Với kỹ thuật sinh học, ta có thể sản xuất được nhiều thực phẩm để đáp ứng nhu cầu cho các quốc gia đang phát triển, nơi mà dân chúng thường xuyên thiếu ăn vì canh tác thô sơ, người đông, đất lại cằn cỗi.



Tại Hoa Kỳ hiện nay có đến 60% thực phẩm bày bán trên thị trường được sản xuất bằng phương pháp cấy ghép gen. Riêng sản phẩm đậu nành tại Hoa Kỳ đã được sản xuất 100% bằng kỹ thuật sinh học. Ngoài ra còn có hạt ngô, lúa gạo… Bằng phương pháp cấy ghép gen, năm 1999 người ta đã tạo ra được giống lúa giàu vitamin A và khoáng sắt.



Tại một số quốc gia, đậu nành sản xuất bằng kỹ thuật sinh học cho năng suất gần gấp đôi cách trồng trọt cổ điển, mặc dù thời tiết xấu, khô nước. Nhờ đó giá thực phẩm rẻ hơn, sản lượng cao hơn và số người thiếu ăn giảm nhanh.



Ngũ cốc ghép gen đã được thử nghiệm trên 40 quốc gia. Vào năm 2000, đã có trên 100 triệu hecta đất được dùng để canh tác ghép gen đậu nành, bắp, bông gòn… Gạo có nhiều vitamin A và khoáng sắt, chuối có khả năng cung cấp vaccin ngừa bệnh, cá mau lớn, cây mau ra trái… cũng được sản xuất. 

 Một câu hỏi được nêu ra là: liệu thực phẩm sản xuất bằng phương pháp cấy ghép gen có gây rủi ro gì cho người tiêu thụ và cho môi trường hay không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, thực tế là những rủi ro đó có thể khắc phục được và không đáng kể lắm so với những nguồn lợi quá lớn lao mà phương pháp này mang lại.


Rủi ro thứ nhất là sự quen nhờn với thuốc kháng sinh. Khi ghép gen trong phòng thí nghiệm, người phải dùng một ít kháng sinh để chống nhiễm khuẩn. Khi ăn thực phẩm có tế bào đã từng tiếp xúc với kháng sinh thì ta cũng có thể trở nên quen nhờn với loại kháng sinh này. 



Một rủi ro khác là một vài chất đạm trong thực phẩm ghép gen có thể gây dị ứng, như trường hợp một loại bắp được sản xuất cách đây vài năm.



Rủi ro cho môi trường canh tác có thể là: thực vật ghép lan tràn quá mạnh, lấn áp thực vật tự nhiên, đất trồng trọt bị biến đổi.



Tại Hoa Kỳ, vấn đề thực phẩm do ghép gen không được công chúng quan tâm nhiều như tại châu Âu. Một số nơi người ta đã tẩy chay, không chịu dùng các thực phẩm loại này. Liên Hiệp châu Âu đã có lệnh cấm thực phẩm sản xuất bằng ghép gen. Tuy nhiên Hoa Kỳ, Canada, Argentine, Trung Hoa phản đối lệnh cấm này. Theo họ, trong khi mà trên thế giới còn có rất nhiều người đói không có thực phẩm ăn thì không thể ngăn cấm một phương pháp sản xuất thực phẩm vừa rẻ tiền, năng suất cao mà lại có nhiều chất dinh dưỡng như phương pháp này.



Các nhà sản xuất ghép gen tại Hoa Kỳ rất nhiệt tình bảo vệ loại thực phẩm này. Họ cho biết trong tương lai sẽ có khả năng tạo ra những thực phẩm tốt như hành tây không làm cay mắt, mì không gây dị ứng, gạo đặc biệt cho người bị bệnh thận, cà chua chống lại ung thư…

 a. Đối với thực vật:

– Tăng cường mùi vị và phẩm chất thực phẩm

– Giảm thời gian chín mùi của trái cây

– Tăng sức đề kháng với bệnh tật, sâu bọ… 

– Tạo ra được những sản phẩm mới có năng suất và phẩm chất tốt hơn



b. Đối với động vật:



– Tăng sức đề kháng, sản lượng cao

– Cho trứng, thịt, sữa có phẩm chất tốt hơn



c. Đối với môi trường:



– Tạo ra chất diệt trùng sinh học lành hơn

– Tiết kiệm đất, nước và năng lượng

– Chất phế thải dễ được loại bỏ

– Chế biến dễ dàng hơn



d. Đối với xã hội:



– Tăng nhanh lượng thực phẩm, đáp ứng mức độ dân số ngày một đông hơn 

 – Có thể có rủi ro sức khỏe như gây dị ứng, quen với kháng sinh 

– Đối với môi trường: thụ phấn không muốn giữa thảo mộc, làm thay đổi môi trường sinh vật tự nhiên

– Độc quyền sản xuất thực phẩm của một vài công ty, do nắm giữ độc quyền sản xuất cây, con giống

– Phụ thuộc vào một số quốc gia có nền công nghiệp phát triển cao

– Chiếm đoạt tài nguyên thiên nhiên.

– Vi phạm giá trị của sinh vật thiên nhiên.

– Gây rối loạn thiên nhiên do sự pha trộn gen này với gen kia.

– Gặp phải sự phản đối của một số người.

– Gây căng thẳng cho động vật.

– Lẫn lộn giữa thực phẩm tự nhiên với thực phẩm ghép gen.

– Sản phẩm mới thường mang lại nguồn lợi lớn hơn cho một số quốc gia giàu mạnh