Dạ cẩm có hai loại: có loại thân tím và thân trắng, có lông và không có lông. Loại thân tím có lông được dùng phổ biến hơn, cây mọc hoang ở vùng rừng núi, nương rẫy, ven đường chân núi đá vôi, cây dạ cẩm có nhiều ở tỉnh phía Tây Bắc, ngay các tỉnh miền Trung ở vùng đồi núi cũng có nhiều.

Dạ cẩm dùng toàn cây, trong dạ cẩm có chứa nhiều chất tanin, ancaloit, anthiraglucozit, saponin.

Dạ cẩm thường dùng phần từ mặt đất lên ngọn, lá non, thu hái quanh năm, thu hái về đang tươi chặt nhỏ phơi khô, hoặc sấy dòn, thơm như chè uống nước.

Kinh nghiệm dân gian dùng dạ cẩm làm thuốc chữa loét lưỡi, loét miệng mỗi lần uống cho 1 – 2 thìa canh bột dạ cẩm hãm nước sôi uống 1 – 2 lần hoặc cho vào ấm sắc hãm từ 12 – 20g uống thường xuyên trong ngày.

Từ những năm 60, các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng từ kinh nghiệm trong nhân dân, ngành Dược Nhà nước đã nấu thành cao dạ cẩm với mật ong đóng thành chai 300ml bán rộng trên thị trường ở các tỉnh phía Bắc cho bệnh nhân đau dạ dày uống có tác dụng rất tốt, thời ấy dạ cẩm được xem như một dược phẩm quý với bệnh nhân đau dạ dày tá tràng.

Dạ cẩm thường dùng phần từ mặt đất lên ngọn, lá non, thu hái quanh năm 

Theo quan niệm của y học cổ truyền dạ cẩm có vị ngọt hơi đắng, tính bình; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm dịu cơn đau, tiêu viêm, lợi tiểu.

Về mặt hóa học : trong dạ cẩm có alkaloid, tanin và saponin. Theo y học cổ truyền, dạ cẩm có vị ngọt, hơi đắng, tính bình. Với công năng thanh nhiệt, giải độc, giảm đau, tiêu viêm, lợi tiểu. Trên lâm sàng, dạ cẩm có tác dụng làm giảm các cơn đau và trung hòa được axít trong dạ dày, làm bớt ợ hơi, ợ chua, làm cho vết loét nhanh lành và nhanh chóng hồi phục sức khỏe.

Dạ cẩm được dùng làm thuốc trị các chứng bệnh sau:

Lở loét niêm mạc miệng, lưỡi, viêm loét họng: Lấy lá và ngọn non của cây dạ cẩm, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cho uống hoặc lấy dịch bôi vào vết lở loét. Hoặc lấy khoảng 12 – 25g lá dạ cẩm, sắc lấy nước, uống 2 – 3 lần trong ngày, trước bữa ăn.Để dễ uống có thể thêm chút đường kính. Khi uống nên ngậm dịch thuốc vài phút trong miệng để cho thuốc tiếp xúc với vết loét cho nhanh khỏi.

Có thể uống 2 – 3 tuần liền, đến khi các triệu chứng thuyên giảm. Hoặc dạ cẩm nấu thành cao lỏng theo tỉ lệ 1:1, hòa thêm chút mật ong, đóng chai, bảo quản trong tủ lạnh, hoặc nơi cao ráo, thoáng mát để uống trong vài ngày và dùng bôi vào các vết lở loét trên môi, lưỡi sẽ giúp nhanh lên da non. Ngoài ra có thể phối hợp dạ cẩm với một số vị thuốc thanh nhiệt giải độc khác như bồ công anh, kim ngân hoa, sài đất mỗi vị 12g để tăng hiệu quả. Sắc uống ngày 1 thang, uống liền 2 – 3 tuần đến khi các triệu chứng thuyên giảm.

Đau dạ dày – tá tràng, ợ chua:

Dùng cao lỏng dạ cẩm thêm mật ong đủ ngọt, với liều tương đương 10 – 25g dạ cẩm trong ngày, chia 2 – 3 lần uống trước bữa ăn, hoặc lúc đau. Uống liền  3 – 4 tuần.

Hoặc lấy 5 – 7g cao mềm dạ cẩm hòa với nước sôi để nguội, thêm mật ong đủ ngọt, uống liền 3 – 4 tuần lễ, đến khi các triệu chứng thuyên giảm. Hoặc lấy dạ cẩm rửa sạch, sấy khô, tán  thành bột mịn, sau đó trộn đều với bột cam thảo với tỉ lệ 7: 1, ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần uống 8 – 10g, trước bữa ăn hoặc lúc đau.

Uống liền 3 – 4 tuần lễ, đến khi các triệu chứng thuyên giảm. Cũng có thể bào chế dưới dạng cốm dạ cẩm: bột dạ cẩm 7kg, cam thảo 1kg, đường kính 2kg, tá dược vừa đủ. Ngày uống 2 lần trước bữa ăn, người lớn mỗi lần 10 – 15g, trẻ em 5 – 10g, uống 3 – 4 tuần liền đến khi các triệu chứng thuyên giảm.